Ô nhiễm không khí đang trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến sức khỏe con người. Tại Việt Nam, đặc biệt ở các đô thị lớn và khu vực tập trung nhiều hoạt động công nghiệp, chỉ số chất lượng không khí (AQI) thường xuyên ở mức xấu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với cộng đồng nếu không được kiểm soát và phòng ngừa kịp thời.
Ô nhiễm không khí – “kẻ giết người thầm lặng” đe dọa sức khỏe cộng đồng
Ô nhiễm không khí là gì?
Ô nhiễm không khí xảy ra khi trong không khí tồn tại các chất độc hại vượt quá ngưỡng an toàn, bao gồm bụi mịn (PM2.5, PM10), khí thải từ phương tiện giao thông, nhà máy công nghiệp, hoạt động xây dựng, đốt rác, đốt rơm rạ và các chất khí độc như CO, SO₂, NO₂, ozone tầng thấp… Trong đó, bụi mịn PM2.5 được xem là nguy hiểm nhất vì có kích thước rất nhỏ, dễ dàng xâm nhập sâu vào phổi và đi vào máu.
Tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe
Theo BSNT Trần Văn Sơn – Khoa Nội hô hấp – Tiêu hóa: Ô nhiễm không khí được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm các yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tử vong sớm. Đáng lo ngại là những tác động xấu của ô nhiễm không khí đến cơ thể đôi khi có diễn tiến âm thầm, khó nhận biết ngay, nhưng hậu quả để lại thường kéo dài và nghiêm trọng. Việc hít thở không khí ô nhiễm trong thời gian dài có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như:
- Hệ hô hấp: Viêm mũi, viêm xoang, viêm phế quản, hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ung thư phổi.
- Hệ tim mạch: Tăng nguy cơ tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ do bụi mịn gây viêm và tổn thương mạch máu.
- Hệ thần kinh: Gây đau đầu, suy giảm trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, tăng nguy cơ sa sút trí tuệ ở người cao tuổi.
Đặc biệt, với những đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh mạn tính… thường chịu ảnh hưởng nhiều hơn, có thể khiến trẻ em chậm phát triển thể chất, phụ nữ có thai tăng nguy cơ sinh non, nhẹ cân ở trẻ sơ sinh, người mắc bệnh mạn tính trở nên nặng hơn, diễn tiến bệnh phức tạp hơn.
BSNT Trần Văn Sơn thăm khám cho người bệnh mắc bệnh lý hô hấp tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ
Cách phòng tránh và bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí
Mặc dù ô nhiễm không khí là vấn đề mang tính toàn xã hội, mỗi cá nhân vẫn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe của mình bằng những biện pháp thiết thực:
– Theo dõi chất lượng không khí hằng ngày qua các ứng dụng hoặc bản tin môi trường; hạn chế ra ngoài khi chỉ số AQI ở mức xấu.
Để bảo vệ sức khỏe cả người lớn và trẻ em đều nên đeo khẩu trang khi ra đường
– Đeo khẩu trang đạt chuẩn (N95, KN95) khi di chuyển ngoài trời, đặc biệt vào giờ cao điểm.
– Giữ không khí trong nhà sạch bằng cách đóng cửa khi ô nhiễm cao, sử dụng máy lọc không khí nếu có điều kiện.
– Tăng cường sức đề kháng thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung rau xanh, trái cây, uống đủ nước và tập luyện thể dục đều đặn.
– Khám sức khỏe định kỳ, nhất là khi có các triệu chứng ho kéo dài, khó thở, đau ngực, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
Bảo vệ không khí không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý mà cần sự chung tay của toàn xã hội. Mỗi người dân hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ như hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, không đốt rác, tích cực trồng thêm cây xanh và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống.
Ô nhiễm không khí là mối nguy hiện hữu, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu chúng ta hành động sớm và đồng bộ. Một bầu không khí trong lành chính là nền tảng cho một cộng đồng khỏe mạnh.
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ luôn đồng hành cùng các bạn. Khi cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ Tổng đài tư vấn khám chữa bệnh (miễn phí cước cuộc gọi): 1800888989 để được tư vấn trực tiếp bởi các Chuyên gia đầu ngành của Bệnh viện.
Tác giả: BSNT Trần Văn Sơn
Cộng sự: Trương Tĩnh
