Đại dịch COVID 19 vẫn đang diễn biến phức tạp khắp nơi trên thế giới và Việt Nam không phải ngoại lệ. Vấn đề rất được quan tâm hiện nay là “hậu COVID”. Một trong những triệu chứng thường gặp nhất sau nhiễm COVID là những triệu chứng liên quan đến tim mạch như đau ngực, hồi hộp trống ngực, khó thở. Những triệu chứng này có thể là do các vấn đề về tim – hoặc ngoài tim. Chúng tôi xin tổng kết một số những câu hỏi thường gặp giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề bệnh lý tim mạch giai đoạn hậu COVID.
COVID-19, căn bệnh do coronavirus SARS-CoV-2 gây ra, có thể làm tổn thương cơ tim và ảnh hưởng đến chức năng tim, mạch máu của tim và nhịp tim.
Điều này có một vài nguyên nhân. Các tế bào trong tim có các thụ thể men chuyển angiotensin-2 (ACE-2) nơi coronavirus gắn vào trước khi xâm nhập vào tế bào. Tổn thương tim cũng có thể do mức độ viêm nhiễm cao lưu hành trong cơ thể. Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể chống lại vi rút, quá trình viêm có thể làm hỏng một số mô khỏe mạnh, bao gồm cả tim.
Nhiễm coronavirus cũng ảnh hưởng đế nội mạc tĩnh mạch và động mạch, có thể gây viêm mạch máu, tổn thương các mạch rất nhỏ và cục máu đông, tất cả đều có thể làm tổn hại đến lưu lượng máu đến tim hoặc các bộ phận khác của cơ thể.
Tổn thương tim do COVID-19 có vĩnh viễn không?
Việc phục hồi phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Rất ít người có tổn thương tim nặng do COVID. Tuy nhiên, hình ảnh học của tim có thể tiết lộ những thay đổi nhỏ trong cơ tim của một số người sống sót sau COVID-19. Đáng lưu ý rằng một số nghiên cứu trên các vận động viên đang hồi phục sau coronavirus đã cho thấy một số vết sẹo, nhưng nhấn mạnh rằng một số nghiên cứu này không so sánh những kết quả này với những người không có COVID-19. Người ta vẫn chưa biết những thay đổi nhỏ này tồn tại trong bao lâu – và chúng ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch như thế nào.
Các vấn đề về tim có thể xuất hiện hay tồn tại lâu sau khi mắc COVID-19 không?
Câu hỏi này thực vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. COVID-19 được phát hiện từ năm 2019 và phần lớn những người sống sót sau COVID-19 chỉ mới hồi phục được vài tháng. Thật khó để biết chính xác căn bệnh này sẽ ảnh hưởng đến trái tim của con người như thế nào về lâu dài và đây chỉ là một lĩnh vực được các nhà nghiên cứu quan tâm sâu sắc.
Vấn đề về rối loạn nhịp tim và COVID-19
Sau khi nhiễm COVID-19, nếu bạn cảm thấy tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực, bạn nên liên hệ với bác sĩ. Các triệu chứng của nhịp tim nhanh hoặc không đều có thể bao gồm:
Cảm thấy tim đập nhanh hoặc bất thường trong lồng ngực (đánh trống ngực)
Cảm thấy lâng lâng hoặc chóng mặt, đặc biệt là khi đứng
Khó chịu ở ngực
Những người đang hồi phục sau coronavirus đôi khi xuất hiện các triệu chứng của một tình trạng được gọi là POTS (hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng). Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu xem liệu có mối liên hệ nào hay không.
POTS không trực tiếp là một vấn đề về tim mà là một vấn đề thần kinh ảnh hưởng đến phần của hệ thống thần kinh điều chỉnh nhịp tim và lưu lượng máu. Hội chứng có thể gây ra nhịp tim nhanh khi bạn đứng lên, có thể dẫn đến sương mù não, mệt mỏi, đánh trống ngực, choáng váng và các triệu chứng khác.
Một số nghiên cứu cũng cho thấy các rối loạn nhịp nguy hiểm đặc biệt rối loạn nhịp thất như ngoại tâm thu thất, nhanh thất cũng có vẻ có chiều hướng tăng lên sau nhiễm COVID.
Sau COVID-19 có nhiều khả năng bị đau tim hơn không?
Người ta nhận thấy tình trạng thiếu máu cơ tim có thể quan sát được ở những người bị bệnh coronavirus cấp tính, với những biểu hiện như đau ngực, tăng men tim như troponin, biến đổi điện tim. Điều này có thể giải thích do tần số tim tăng, nồng độ oxy trong máu thấp hoặc thiếu máu. Nhưng có vẻ tình trạng này ít phổ biến hơn ở những người đã sống sót sau mắc bệnh.
Suy tim và COVID 19
Rất ít trường hợp được báo cáo mắc suy tim sau nhiễm coronavirus, những trường hợp này có thể gặp do có viêm cơ tim hay nhồi máu cơ tim khi nhiễm virus. Suy tim có thể là tình trạng đã có từ trước và sau nhiễm loại virus này tình cờ tình trạng suy tim có thể biểu hiện rõ hơn về lâm sàng mà thôi.
Còn các vấn đề về tim ở trẻ em sau COVID-19?
Nói chung, trẻ em bị bệnh do coronavirus thường không gặp các vấn đề nghiêm trọng như người lớn. Một biến chứng không phổ biến nhưng nghiêm trọng của COVID-19 được gọi là hội chứng viêm đa hệ ở trẻ em, hoặc MIS-C, có thể gây tổn thương tim nghiêm trọng, sốc tim hoặc tử vong.
Một số trẻ em sống sót sau MIS-C có thể mắc rối loạn nhịp rối loạn chức năng tâm trương cơ tim. MIS-C có một số đặc điểm tương tự như bệnh Kawasaki.
Khi nào bạn cần đến bệnh viện ngay
Khi bạn có một trong các triệu chứng sau:
Đau ngực dữ dội kèm theo buồn nôn, khó thở, choáng váng hoặc đổ mồ hôi
Đau ngực đột ngột, đặc biệt là có khó thở kéo dài hơn năm phút
Đọc độ bão hòa oxy dưới 92%
Môi hoặc mặt tím xanh
Cơn khó thở khởi phát đột ngột
Khi nào bạn cần liên hệ với bác sĩ sớm nhất
Đau ngực dai dẳng, không dữ dội
Cơn đau ngực tự hết dưới 15 phút (nếu không, hãy gọi cấp cứu hoặc nhập viện gấp)
Đau ngực khi gắng sức, thuyên giảm khi nghỉ ngơi
Khó thở tăng lên khi nằm hoặc khi gắng sức
Khó thở kèm theo mệt mỏi hoặc sưng mắt cá chân
Tựu chung lại, COVID-19 không chỉ gây cho chúng ta rắc rối khi nhiễm bệnh, mà hậu quả để lại về sức khỏe nói chung và sức khỏe tim mạch nói riêng vẫn còn nhiều điều chưa được hiểu biết đầy đủ. Những biến đổi về sức khỏe dù là nhỏ nhất cũng nên được quan tâm để có thể được phát hiện và xử trí kịp thời tại những cơ sở khám chữa bệnh uy tín.
BSNT Nguyễn Đình Việt – Phó trưởng đơn vị Nội tim mạch và Cấp cứu tim mạch
