Viêm tụy cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến người bệnh nhập viện liên quan đến bệnh lý đường tiêu hóa. Mức độ viêm tụy cấp từ nhẹ đến nặng với tỷ lệ tử vong cao. Để biết thêm thông tin về mặt bệnh này hãy tìm hiểu cùng chuyên gia Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ dưới đây.
Viêm tụy cấp là gì?
Viêm tụy cấp là một quá trình tổn thương cấp tính của tụy, trường hợp này thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng lâm sàng đa dạng, phức tạp từ viêm tụy cấp nhẹ thể phù đến viêm tụy cấp nặng thể hoại tử với các biến chứng suy đa tạng nặng nề có tỉ lệ tử vong cao. Ở Mỹ hàng năm có khoảng 250.000 trường hợp nhập viện vì viêm tụy cấp. Qua một số nghiên cứu cho thấy, trong những năm gần đây, tại Việt Nam bệnh viêm tụy cấp ngày càng gia tăng.
Nguyên nhân gây viêm tụy cấp.
- Sử dụng rượu bia: Đây là nguyên nhân thường gặp hơn các nguyên nhân tắc nghẽn cơ học.
- Do tắc nghẽn: Sỏi ống mật chủ, u tụy hay u bóng Vater, giun chui ống mật hoặc dị vật.
- Sau phẫu thuật vùng quanh tụy, sau nội soi mật – tụy ngược dòng
- Do chấn thương gây dập vùng tụy.
- Do rối loạn chuyển hóa như: Tăng canxi máu, tăng triglycerid máu
- Một số nguyên nhân khác: Nhiễm khuẩn, ký sinh trùng, virus, độc chất hay thuốc (azathioprin, mercaptopurin, tetracyclin, ethylalcol, thuốc trừ sâu phospho hữu cơ…) loét dạ dày.
- Vô căn: Chiếm khoảng 10 – 15% các trường hợp.
Triệu chứng lâm sàng.
- Triệu chứng lâm sàng của viêm tụy cấp xảy ra hết sức cấp tính, đột ngột và diễn biến phức tạp, có thể có các dấu hiệu ngoại khoa xen lẫn, đặc biệt là trong viêm tụy cấp thể hoại tử .
- Đau bụng xuất hiện gần như 100% các trường hợp. Điển hình là cơn đau bụng xuất hiện đột ngột, dữ dội, ở vùng trên rốn, lan lên ngực, sang hai bên mạng sườn, xiên sau lưng. Đau dữ dội nhất sau vài giờ và kéo dài nhiều giờ, nhất là ở người béo sau bữa ăn nhiều rượu, thịt, xong có khi khởi phát tự nhiên.
- Nôn: Nôn xuất hiện cùng với đau, xảy ra ở khoảng 70 – 80% các trường hợp, sau nôn đau vẫn không thuyên giảm.
- Bí trung đại tiện do tình trạng liệt ruột cơ năng.
- Bụng chướng hơi, có phản ứng cục bộ vùng trên rốn. Điểm sườn – thắt lưng đau, có thể đau ở bên trái hoặc bên phải hoặc đau cả hai bên. Có thể thấy vàng da kèm theo gan to, túi mật to.
- Sốt, khó thở với những trường hợp trụy mạch trong các trường hợp viêm tụy cấp hoại tử nhập viện muộn.
Hình ảnh cận lâm sàng.
Siêu âm: Qua siêu âm có thể chẩn đoán được thể phù, thể hoại tử. Siêu âm còn theo dõi tiến triển của viêm tụy cấp: Hoại tử lan tràn, cổ trướng xuất hiện nang giả tụy và áp xe tụy. Ngoài ra, siêu âm còn để thăm dò đường mật: Sỏi đường mật, giun chui ống mật, ống tụy…
Chụp cắt lớp vi tính (CT): Là một phương pháp có giá trị chính xác trong chẩn đoán cũng như trong tiên lượng bệnh, cho biết rõ hình ảnh, kích thước, mức độ tổn thương ở tụy và quanh bụng.
Xét nghiệm máu: Triglycerid tăng, Amylase tăng gấp 3 lần, suy thận bệnh cảnh của suy đa tạng.
Khi nào được chẩn đoán là viêm tụy cấp?
Hai trong ba tiêu chuẩn có đau bụng Lipase hoặc Amylase tăng gấp 3 lần hoặc trên hình ảnh cắt lớp hoặc siêu âm có viêm tụy.
Các biến chứng của viêm tụy cấp.
Bệnh viêm tụy cấp có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
– Suy thận: Viêm tụy cấp có thể gây suy thận nặng , có trường hợp cần phải lọc máu
– Tổn thương phổi: Viêm tụy cấp gây ra những thay đổi hóa sinh trong cơ thể, ảnh hưởng đến trao đổi khí ở phổi gây giảm oxy máu
– Nhiễm trùng: Biến chứng nghiêm trọng gây tỉ lệ tử vong cao là viêm tụy hoại tử nhiễm trùng
– Nang giả tuỵ: Viêm tụy cấp có thể khiến chất lỏng và các mảnh vụn tích tụ trong các túi giống như nang trong tuyến tụy. Một nang giả lớn vỡ ra có thể gây ra các biến chứng như chảy máu và nhiễm trùng.
– Suy dinh dưỡng: Khi bị viêm, tuyến tụy sẽ sản xuất các enzym cần thiết ít hơn. Do đó có thể khiến người bệnh bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy và giảm cân.
– Viêm tụy mãn tính: Viêm tuỵ cấp liên tục có thể dẫn tới viêm tuỵ mãn tính. Viêm tụy mãn tính gây hại cho các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy và có thể dẫn đến bệnh tiểu đường hoặc nguy cơ ung thư tuyến tuỵ.
Thành công trong điều trị viêm tụy cấp tại bệnh viện Đa Khoa Tỉnh Phú Thọ
Vừa qua Bệnh viện đa tiếp đón và điều trị một ca bệnh viêm tụy cấp nặng, bệnh nhân xuất hiện đau bụng, chướng bụng nhiều. Khi vào viện buồn nôn, nôn dịch dạ dày xanh bẩn, khó thở nhẹ, tiểu tiện ít, mạch 130 lần/phút, huyết áp 130/70 mmHg, siêu âm bụng thấy tụy phù nề nhẹ, CT scaner cho kết quả viêm tụy cấp phù nề grade E theo Balthazar, Triglyceride máu: 54.0 mmol/l, Amylase: 800 U/L. Bệnh nhân có nguy cơ tử vong nếu không điều trị kịp thời. Tuy nhiên các bác sĩ tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ cấp cứu, người bệnh đã qua khỏi mời các bạn xem thêm tại bài viết “Điều trị thành công ca bệnh viêm tụy cấp”
Hãy để chúng tôi chăm sóc sức khỏe của bạn và gia đình
Để biết thêm thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ:
Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ
Hotline: 1800888989
ThS.BS. Bùi Mạnh Cường – Cao Thủy
Nguồn tham khảo
