Theo Hiệp hội phẫu thuật thần kinh Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 6% dân số mắc phình động mạch não và hàng năm có khoảng 30.000 trường hợp đột quỵ chảy máu não do vỡ túi phình gây nhiều triệu chứng nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao.
Phình động mạch não là gì?
Phình hay phồng động mạch não là tình trạng động mạch trong não có vị trí thành mạch yếu, gây giãn và tạo ra phình mạch với các hình thái khác nhau và kích thước khác nhau.
Các yếu tố nguy cơ của phình động mạch não gồm:
- Tuổi: phình động mạch não có thể thấy ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng hay gặp ở tuổi 30-60 tuổi.
- Phụ nữ: phình động mạch não gặp ưu thế hơn ở nữ giới so với nam giới.
- Hút thuốc lá: là nguy cơ gây hình thành túi phình và vỡ túi phình
- Tăng huyết áp: nguy cơ hình thành túi phình và vỡ túi phình
- Lạm dụng rượu
- Bệnh lý mô liên kết: hội chứng Ehlers – Danlos
- Bệnh thận đa nang
- Dị dạng thông động tĩnh mạch
- Gia đình có người thân mắc phình động mạch não
Phình động mạch não có nguy hiểm không?
Phình động mạch não thường diễn biến âm thầm và không có triệu chứng đối với những phình nhỏ hoặc vừa, thậm chí một số phình lớn cũng không có triệu chứng rõ ràng.
Đa phần phình động mạch não có triệu chứng khi xảy ra biến chứng vỡ phình mạch gây chảy máu não, khi đó người bệnh sẽ có các triệu chứng của đột quỵ như:
- Đau đầu
- Nôn, buồn nôn
- Cứng gáy
- Yếu liệt
- Rối loạn đại tiểu tiện
- Rối loạn ý thức
- Hôn mê
- Có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời
Theo nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, phình động mạch não thường được phát hiện khi có biến chứng vỡ, khi đó việc điều trị và phục hồi sẽ rất khó khăn và lâu dài, có thể để lại di chứng nặng nề, thậm chí tử vong.
Chẩn đoán phình động mạch não như thế nào?
Hiện nay, nhờ có sự tiến bộ của Y học và chuyên ngành Chẩn đoán hình ảnh, các túi phình động mạch não có thể được phát hiện khá dễ dàng.
Có hai phương pháp chụp không xâm lấn để chẩn đoán phình động mạch não là chụp cắt lớp vi tính tiêm thuốc cản quang và chụp cộng hưởng từ.
Phương pháp chụp cắt lớp vi tính
Đối với phương pháp chụp cắt lớp vi tính thường phải sử dụng máy cắt lớp đa dãy, có phần mềm dựng hình và cần phải tiêm thuốc cản quang mới có thể phát hiện được túi phình.
- Ưu điểm: Chụp nhanh, thuận lợi cho việc chụp cấp cứu đánh giá tình trạng vỡ túi phình.
- Nhược điểm: Người bệnh phải tiêm thuốc cản quang để chụp, có thể có một số phản ứng phụ do thuốc cản quang (nôn, buồn nôn, dị ứng thuốc) và chụp cắt lớp vi tính là phương pháp sử dụng tia X, nên ở một số đối tượng sẽ phải cân nhắc hoặc không sử dụng được phương pháp này.
Phương pháp chụp cộng hưởng từ
Hiện nay, chụp cộng hưởng từ là phương pháp đang được ưu tiên sử dụng để chẩn đoán phình động mạch não, đặc biệt là trường hợp phình chưa vỡ với mục đích chẩn đoán và theo dõi tiến triển của túi phình.
- Ưu điểm: Đây là phương pháp khá an toàn, không phải sử dụng tia X, thường không phải tiêm thuốc đối quang từ.
- Nhược điểm: Thời gian chụp lâu hơn (khoảng hơn 10 phút), máy chụp cộng hưởng từ chưa phổ biến ở nhiều cơ sở y tế, có thể có một số chống chỉ định chụp cộng hưởng từ (người bệnh có cấy ghép máy tạo nhịp tim, ốc tai tiền đình, dụng cụ kim loại trong cơ thể…) có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ hoặc dụng cụ cấy ghép.
Do vậy, trước khi chụp cộng hưởng từ, các kỹ thuật viên thường kiểm tra hoặc hỏi người bệnh về các trường hợp chống chỉ định như trên.
Chụp cộng hưởng từ với từ lực 3.0 Tesla có thể chẩn đoán phình động mạch não chính xác không?
Cộng hưởng từ 3.0 Tesla là hệ thống máy chụp cộng hưởng từ hiện đại, mới được đưa vào sử dụng tại Việt Nam trong những năm gần đây. Với những thế hệ mới nhất hiện nay, có nhiều phần mềm tiên tiến để chụp và dựng hình mạch máu não với độ phân giải và độ sắc nét cao, giúp cho đánh giá chính xác tổn thương trong đó có phình động mạch não như:
- Phần mềm dựng hình mạch máu não không cần tiêm thuốc, cho phép thấy rõ các tổn thương mạch máu não như phình động mạch não, hẹp tắc mạch não, dị dạng mạch não.
- Phần mềm tưới máu não đánh giá mức độ tổn thương của vùng não chi phối bởi động mạch, đánh giá vùng não bị hoại tử và vùng não còn có thể cứu được, từ đó các bác sĩ lâm sàng sẽ đưa ra chỉ định điều trị phù hợp.
- Phần mềm đánh giá khối u não, đánh giá vùng chức năng của não có bị ảnh hưởng hay không khi phẫu thuật u não…
Khi chụp đánh giá mạch máu não, các bác sĩ và kỹ thuật viên phòng cộng hưởng từ cũng đồng thời chụp và đánh giá luôn các cấu trúc của não, não thất, màng não và các cấu trúc ở nền sọ có bất thường gì không để chẩn đoán kịp thời.
Hình ảnh dựng hình mạch máu não trên máy cộng hưởng từ 3.0Tesla rất sắc nét và rõ ràng, có thể đánh giá chi tiết từng đoạn mạch máu trong não và các nhánh nhỏ của động mạch não, do đó khó bỏ sót các tổn thương dù là tổn thương nhỏ.
Khi so sánh với các kỹ thuật chụp chẩn đoán khác, thì chụp cộng hưởng từ 3.0 Tesla có thể cho tỷ lệ chẩn đoán chính xác cao hơn, đặc biệt là các túi phình nhỏ kích thước < 3mm (tham khảo nghiên cứu của Igase K. và CS, nghiên cứu của Yan R. và CS, nghiên cứu của Kapsalaki E.Z. và CS). Ngoài ra, cộng hưởng từ 3.0 Tesla cũng là phương tiện được lựa chọn tốt cho theo dõi diễn biến của túi phình chưa vỡ, hoặc theo dõi sau điều trị phình động mạch não (tham khảo nghiên cứu của Zhu C. và CS, nghiên cứu của Shao Q. và CS, nghiên cứu của Watanabe Z. và CS).
Chụp cộng hưởng từ 3.0 Tesla ở đâu Phú Thọ?
Đầu năm 2024, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ đã đưa vào vận hành máy chụp cộng hưởng từ 3.0 Tesla hiện đại với nhiều tính năng xử lý hình ảnh và phần mềm tiên tiến, giúp chẩn đoán bệnh lý nói chung được nâng cao, trong đó có chẩn đoán phình động mạch não.
Bệnh viện đã tiến hành chụp nhiều ca đánh giá sọ não và mạch não bằng hệ thống máy cộng hưởng từ 3.0 Tesla và đã phát hiện các trường hợp phình động mạch não chưa vỡ với nhiều hình thái và kích thước khác nhau. Từ các thông tin thu được sau khi chụp cộng hưởng từ, các bác sĩ sẽ có sự tư vấn, theo dõi và điều trị phù hợp với các trường hợp này, tránh những biến chứng đáng tiếc do vỡ túi phình gây hậu quả nặng nề đối với người bệnh.
Thủ tục khám và chỉ định chụp cộng hưởng từ 3.0 Tesla não và mạch não tại BVĐK tỉnh Phú Thọ rất đơn giản và thuận tiện. Người bệnh có thể liên hệ để đặt khám, tư vấn chụp cộng hưởng từ 3.0 Tesla.
