Bệnh động mạch ngoại biên là một bệnh lý nguy hiểm, nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến hoại tử đầu chi, thậm chí phải tháo khớp hoặc cắt cụt chi.
Bệnh động mạch ngoại biên (BĐMNB) dùng để chỉ các bệnh của hệ động mạch, loại trừ bệnh của hệ thống động mạch vành nuôi tim và động mạch não. Các động mạch hay bị hẹp, tắc là động mạch chi dưới, động mạch thận, động mạch cảnh, dẫn tới thiếu máu cho các cơ quan và chi thể. Nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến hoại tử đầu chi, thậm chí phải tháo khớp hoặc cắt cụt chi.
Xơ mỡ gây hẹp động mạch chân
Ảnh(Nguồn Internet)
Trong các bệnh lý động mạch ngoại biên thì bệnh động mạch chi dưới chiếm đa số. Nguyên nhân chính của bệnh là do vữa xơ động mạch. BĐMNB thường gặp ở người có nhiều yếu tố nguy cơ như: cao tuổi, nghiện thuốc lá hoặc thuốc lào, tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu. Đây là bệnh khá phổ biến ở các nước phát triển và có xu hướng gia tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Tại Bệnh viện đa khoa tỉnh PhúThọ, hàng năm có hàng trăm người bệnh phải nhập viện, trong đó có rất nhiều người bệnh tới điều trị muộn phải cắt cụt chi.
Việc phát hiện BĐMNB có vai trò rất quan trọng. Ngoài việc giúp điều trị sớm tình trạng thiếu máu chi, trước khi có những biến chứng nặng nề như hoại tử chi, phải cắt cụt chi, người bị BĐMNB thường có tình trạng xơ vữa ở các động mạch khác bao gồm cả động mạch cấp máu cho tim và não.
Nhiều người bệnh bị BĐMNB không có bất cứ một triệu chứng nào nhất là trong giai đoạn sớm của bệnh. Đó là lý do mà bệnh dễ bị bỏ sót chẩn đoán. Một số người bệnh chỉ có biểu hiện đau bắp chân hoặc chuột rút khi đi lại xa. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp bị chẩn đoán nhầm do nguyên nhân viêm khớp, bệnh lý của cơ hay chỉ là biểu hiện của tuổi già. Phần lớn các trường hợp bị bệnh chỉ được phát hiện khi đã có biểu hiện muộn hay biến chứng của bệnh như có những vết loét trên da chân khó lành, đau nhiều và tím đầu chi hay hoại tử chi.
Phương pháp điều trị BĐMNB ngoài việc thay đổi lối sống, tập luyện, điều chỉnh các yếu tố nguy cơ, sử dụng các thuốc nhằm giảm sự phát triển của bệnh thì điều trị tái thông động mạch bị tổn thương bằng phẫu thuật hoặc can thiệp mạch vẫn là mục tiêu điều trị cơ bản. Phương pháp can thiệp mạch có nhiều ưu điểm như: thủ thuật nhẹ nhàng, chỉ cần gây tê tại chỗ, có thể tiến hành nhiều lần ở những người bệnh cao tuổi.
Tại Đơn vị Nội Tim mạch can thiệp – Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ, được sự giúp đỡ của các chuyên gia đầu ngành đến từ các bệnh viện lớn ở trong và ngoài nước đã tiến hành điều trị BĐMNB bằng can thiệp mạch từ năm 2010 với các kỹ thuật nong bóng, đặt stent cho các động mạch: cảnh, dưới đòn, thận, chậu, đùi nông, khoeo, dưới gối. Mỗi năm có hàng trăm lượt người bệnh được điều trị BĐMNB bằng phương pháp can thiệp mạch, trong đó có nhiều người bệnh đến từ các tỉnh lân cận. Đặc biệt trong thời gian gần đây Đơn vị đã tiến hành can thiệp cho tổn thương động mạch ở dưới gối bằng các bóng nong thông thường cho tới các bóng nong phủ thuốc chống tái hẹp đã giúp cho nhiều người bệnh không phải cắt cụt chi và có thể đi lại sinh hoạt bình thường.
Trong thời gian tới đội ngũ y bác sĩ của Đơn vị luôn sẵn sàng để có thể can thiệp điều trị BĐMNB cho nhiều người bệnh hơn nữa, giúp làm giảm tỷ lệ tàn phế và tử vong đem lại chất lượng cuộc sống tốt hơn cho người bệnh trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và các tỉnh lân cận.
Ths.Bs. Nguyễn Văn Sơn – Thanh Nga
