Dị tật tim bẩm sinh là tình trạng cấu trúc tim có vấn đề. Đây là loại dị tật bẩm sinh phổ biến nhất, là nguyên nhân của nhiều ca tử vong trong những năm đầu đời ở trẻ sơ sinh.
Dị tật tim bẩm sinh (Congenital Heart Defect – CHD) là những bất thường trong cấu trúc tim và những mạch máu lớn xuất hiện ngay khi trẻ được sinh ra. Có nhiều loại tổn thương đã được phát hiện, đa số hoặc cản trở, hoặc dẫn đến sự bất thường về huyết động. Tổn thương tim bẩm sinh khá phổ biến và cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em cũng như gây suy tim, ảnh hưởng đến sức khỏe của người lớn khi mắc bệnh.
Cứ 1000 trẻ sinh ra thì ước tính có khoảng 8 – 10 trẻ có những bất thường trong cấu trúc tim. Mỗi năm Việt Nam có khoảng 12.000 – 14.000 trẻ em ra đời mắc bệnh tim bẩm sinh.
Hẹp van động mạch chủ
Ảnh(Nguồn Internet)
Nguyên nhân tim bẩm sinh đến nay vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng thường có liên quan đến những tác động có hại ảnh hưởng đến quá trình mang thai của người mẹ. Bác sĩ sẽ phát hiện dị tật tim bẩm sinh khi siêu âm thai, ví dụ như nếu nghe nhịp tim bất thường, bác sĩ có thể tiếp tục tìm hiểu vấn đề này thông qua một số xét nghiệm, bao gồm siêu âm tim, chụp X-quang hoặc chụp MRI. Nếu chẩn đoán được bệnh, bác sĩ mời các chuyên gia tim mạch để hỗ trợ bạn khi sinh.
Trong một số trường hợp, các triệu chứng của dị tật tim bẩm sinh có thể không xuất hiện cho đến khi trẻ ra đời. Các triệu chứng dị tật tim ở trẻ sơ sinh bao gồm: Môi, da, ngón tay, ngón chân tím; khó thở; bú khó; cân nặng khi sinh thấp; đau ngực; tăng trưởng thấp…
Trong những trường hợp khác, các triệu chứng của dị tật tim bẩm sinh có thể không xuất hiện cho đến nhiều năm sau khi sinh. Khi triệu chứng phát triển, chúng có thể bao gồm: Nhịp tim bất thường; chóng mặt; khó thở; ngất xỉu; phù; mệt mỏi…
Dị tật tim bẩm sinh có thể xảy ra ở một hay nhiều vị trí ở trong tim tạo thành các luồng máu lưu thông bất thường trong buồng tim hay các dị tật ở các van tim. Những dị tật như thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch là những bệnh tim bẩm sinh thường gặp nhất.
Khiếm khuyết ở vách ngăn tâm nhĩ
Ảnh(Nguồn Internet)
Ngày nay với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, phương pháp can thiệp tim bẩm sinh qua da (Percutaneous Intervention for CHD) đã được áp dụng rộng rãi và đã điều trị khỏi thành công cho nhiều loại dị tật tim bẩm sinh. Tại Việt Nam, lần đầu tiên kỹ thuật này đã được tiến hành vào những năm cuối thập niên 1990.
Đơn vị Nội Tim mạch can thiệp thuộc Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ đã triển khai và làm chủ được kỹ thuật chuyên sâu can thiệp tim bẩm sinh qua da bằng dụng cụ như: Bít thông liên nhĩ bằng dụng cụ; bít thông liên thất bằng dụng cụ; bít còn ống động mạch bằng dụng cụ.
Các loại dị tật tim bẩm sinh có thể làm được bằng kỹ thuật can thiệp tim bẩm sinh qua da như: Thông liên nhĩ lỗ thứ phát; thông liên thất; còn ống động mạch; hẹp van động mạch phổi; hẹp van động mạch chủ; hẹp eo động mạch chủ; đặt stent động mạch phổi, stent ống động mạch; thông tim ống lớn chẩn đoán.
Một ca can thiệp của các bác sỹ Đơn vị Nội Tim mạch can thiệp
Trước đây, việc điều trị bệnh tim bẩm sinh chủ yếu dùng phương pháp phẫu thuật (phẫu thuật tim kín hoặc phẫu thuật tim hở). Tuy nhiên phương pháp này ít nhiều gây những sang chấn nhất định về thể xác và tinh thần cho người bệnh, bên cạnh đó việc phẫu thuật còn có thể có những biến chứng nặng như: chảy máu, nhiễm trùng… Kỹ thuật bít thông liên nhĩ, thông liên thất, bít ống động mạch bằng dụng cụ qua da là tiến bộ y học mới, được thực hiện một cách ít xâm hơn bằng thủ thuật can thiệp qua da. Đây là một phương pháp tim mạch can thiệp không phẫu thuật, bằng cách đưa dụng cụ can thiệp qua đường mạch máu, sau đó đưa dụng cụ vào tim và bít lỗ thông (thông liên nhĩ, thông liên thất) lại.
Kỹ thuật can thiệp tim bẩm sinh qua da được tiến hành tại phòng can thiệp tim mạch với hệ thống máy chụp mạch số hóa DSA. Bác sĩ sẽ sát khuẩn, gây tê và chọc mạch máu để mở các đường vào hệ mạch máu. Qua đó, sẽ đưa các ống dụng cụ (ống thông) vào tận các buồng tim và mạch máu. Dưới màn hình tang sang của máy chụp mạch, các bác sĩ sẽ đánh giá chính xác các loại tổn thương các dị tật tim bẩm sinh (thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch) và lựa chọn các cỡ dụng cụ (dù) thích hợp để đóng các tổn thương hoặc bóng để nong chỗ hẹp (trong loại dị tật hẹp các van tim).
Ưu điểm can thiệp tim mạch là người bệnh không phải chịu những can thiệp lớn, thời gian hồi phục nhanh, tính thẩm mỹ cao (với bệnh nhân nữ), chi phí được bảo hiểm chi trả nhiều. Còn phẫu thuật thì phải mổ ngực, chạy máy khiến thời gian hồi phục lâu, vết sẹo dài, nguy cơ nhiễm trùng…
Tim bẩm sinh là căn bệnh có thể chữa khỏi – là khẳng định của Ths.Bs Nguyễn Văn Sơn, Phó trưởng Đơn vị Nội Tim mạch can thiệp – Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ. Việc áp dụng kỹ thuật can thiệp tim bẩm sinh qua da đã mang lại hiệu qua cao trong chẩn đoán và điều trị các loại dị tật tim bẩm sinh, giúp tối ưu hóa kết quả điều trị cho người bệnh.
Ths.Bs. Nguyễn Văn Sơn – Thanh Nga
