“Tháng giêng là tháng ăn chơi”, từ trước đến nay người Việt ta vẫn quan niệm đầu năm là thời gian để di du xuân, lễ chùa, gặp gỡ người thân bạn bè. Những bữa tiệc thịnh soạn với rượu bia là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên có một sự thật đáng buồn là từ Tết đến nay tình trạng ngộ độc methanol diễn ra khá nhiều.
Nhân một trường hợp người bệnh ngộ độc methanol
Ngày 06/02/2023 vừa qua, Khoa Cấp cứu – Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ đã tiếp nhận người bệnh T. sinh năm 1963 ở Thanh Miếu, Việt Trì, Phú Thọ vào viện trong tình trạng đau đầu, buồn nôn, nôn nhiều, nhịp tim nhanh, thị lực giảm.
Bác sĩ sau thăm khám đã nhanh chóng chỉ định người bệnh làm các xét nghiệm tổng quát và xét nghiệm khí máu. Kết quả xét nghiệm khí máu cho thấy có tình trạng toan chuyển hóa nặng, các xét nghiệm khác đều hướng đến người bệnh bị ngộ độc cấp methanol.
Người bệnh được điều trị bằng: truyền kiềm và lọc máu cấp cứu, chụp CT sọ não đánh giá tổn thương thần kinh, khám chuyên khoa mắt đánh giá tổn thương thần kinh thị giác. Sau lọc máu người bệnh tỉnh, hết đau đầu, còn nhìn mờ, không đọc được chữ.
Kết quả khám chuyên khoa mắt: phù gai thị, tổn thương thần kinh thị giác do ngộ độc methanol.
Theo chia sẻ của BS. Trần Thị Yến Ly – Khoa Cấp cứu, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ, đây chỉ là một trong số rất nhiều những người bệnh bị ngộ độc cấp methanol mà Khoa Cấp cứu đã tiếp nhận điều trị trong thời gian vừa qua. Tình trạng ngộ độc rượu năm nào cũng xảy ra, đặc biệt là vào các dịp lễ tết mặc dù đã được cảnh báo rất nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Vậy ngộ độc methanol là gì?
Theo Bộ Y tế, methanol là một loại cồn công nghiệp, có công thức hóa học là CH3OH. Methanol được sử dụng để làm dung môi pha sơn, dung dịch tẩy rửa, nước hoa, chất chống đông lạnh, chất lỏng máy phô tô…
Vì có độc tính cao nên methanol chỉ được sử dụng với một lượng hạn chế trong công nghiệp chứ không được dùng làm rượu để uống như ethanol. Tuy nhiên, trong một số loại rượu giả, rượu tự pha chế vẫn có pha cồn methanol lẫn với ethanol, nếu uống phải loại rượu này sẽ gây ra ngộ độc methanol dẫn đến những hậu quả đáng tiếc đến sức khỏe: gây mù, hôn mê, di chứng não, suy đa cơ quan…
Hậu quả khi bị ngộ độc methanol
Methanol được hấp thu nhanh chóng và hoàn toàn qua đường tiêu hóa, phần lớn được chuyển hóa qua gan nhưng chậm. Bản thân chất methanol gây ra các biểu hiện giống ethanol (các biểu hiện của say rượu) nhưng methanol sau khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa chậm thành acid formic, sau đó thành fomate, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng với cơ thể như:
- Nhiễm toan chuyển hóa máu
- Gây tổn thương gan, thận, thần kinh.
- Gây tổn thương thị giác có thể dẫn tới mù lòa.
- Tử vong nếu không phát hiện điều trị kịp thời
Khuyến cáo của bác sĩ
Trước tình trạng ngộ độc methanol diễn ra thường xuyên trong thời gian dài, BS. Trần Thị Yến Ly đã đưa ra một số khuyến cáo:
- Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại rượu không rõ nguồn gốc có thành phần methanol. Những loại rượu này có mùi vị rất giống với rượu ethanol thông thường, biểu hiện sau khi uống vào cũng rất khó phân biệt. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, người tiêu dùng nên lựa chọn những loại rượu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
- Ngay cả đối với rượu ethanol, việc lạm dụng rượu bia cũng sẽ gây hại đến cơ thể.
- Không tự ý pha chế rượu với các loại nước ngọt có gas, bia, hoa quả… để uống. Nguyên nhân là do đường trong nước ngọt và hoa quả sẽ làm cho rượu phân tán nhanh khắp nơi trong cơ thể người uống, đặc biệt là hệ thần kinh, làm cho người uống dễ say hơn. Kết hợp rượu và đường gây co mạch ở các phủ tạng sâu khác, dẫn đến huyết áp cao đột ngột, có thể tử vong.
- Nếu sau khi uống rượu có những dấu hiệu đau đầu, đau bụng, mệt mỏi, nhìn mờ cần phải đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Tóm lại, ngộ độc methanol là tình trạng rất phổ biến, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng và lâu dài với sức khỏe của người bệnh. Vì vậy chúng ta nên cẩn thận khi sử dụng rượu bia, không dùng các loại rượu bia tự pha chế, không rõ nguồn gốc và tuyệt đối không lạm dụng rượu bia trong thời gian dài. Nếu có dấu hiệu ngộ độc methanol nên đến ngay cơ sở y tế để được cấp cứu trong thời gian nhanh nhất.
