Tính đến nay có hơn 4 triệu người mắc Covid 19, hơn 2 triệu người đã khỏi bệnh, nhưng vấn đề hậu covid 19 là mối quan tâm đáng lo ngại. Rất nhiều trường hợp người bệnh tới khám sau khi đã khỏi bệnh covid 19 nhưng với những biểu hiện mệt mỏi, mất ngủ, khó thở hụt hơi. Xơ phổi là một trong những bệnh phổi gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống sau này nên phát hiện sớm để quản lí sức khoẻ ngay từ giai đoạn đầu.
Xơ phổi hậu COVID-19 là bệnh gì?
Xơ phổi hậu COVID-19 là tình trạng nhu mô phổi bị phá hủy trong giai đoạn cấp tính sẽ không thể phục hồi trạng thái nhu mô phổi bình thường, mà thay bằng những mô xơ (đặc biệt ở bệnh nhân bị viêm phổi nặng và ARDS).
Những tổ chức xơ này không thực hiện được chức năng trao đổi khí CO2 và O2 ở phổi, dẫn đến tình trạng khó thở, đặc biệt là khó thở khi vận động thể lực.
Tình trạng xơ hóa này có thể được nhìn thấy trên mô bệnh học qua sinh thiết phổi hoặc hình ảnh xơ trên phim CT scan. Đi kèm với nó là tình trạng giảm thể tích phổi và giảm độ khuếch tán của phổi qua các thăm dò chức năng hô hấp.
Những người có nguy cơ bị xơ phổi hậu COVID?
Hình ảnh tổn thương xơ hóa giai đoạn sớm và giảm chức năng phổi có thể xuất hiện ở mọi bệnh nhân bị viêm phổi do SARS-CoV-2. Những bệnh nhân có nguy cơ mắc xơ phổi lâu dài sau COVID gồm:
– Viêm phổi nặng ở đợt bệnh COVID-19 cấp, đặc biệt là bệnh nhân ARDS;
– Bệnh nhân thở máy áp lực dương, cần điều trị ECMO, thời gian nằm viện lâu dài;
– Bệnh nhân nặng, nồng độ các cytokines tiền viêm trong máu cao;
– Bệnh nhân có tổn thương phổi sẵn có, lớn tuổi, hút thuốc lá.
Phim chụp phổi của bệnh nhân hậu Covid-19
Biểu hiện của xơ phổi hậu COVID cần đi khám ngay?
Các triệu chứng nhẹ như ho khan kéo dài, khó thở khi vận động gắng sức. Biểu hiện nặng hơn khi bệnh nhân thấy khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, cản trở mọi sinh hoạt đời sống thường ngày.
Sút cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài, đau nhức khắp cơ thể kéo dài.
Ngoài ra, có những trường hợp viêm phổi do Covid nhưng vẫn tự điều trị tại nhà, nên để phát hiện cần biết những dấu hiệu quan trọng.
Nếu xét nghiệm Covid dương tính, dấu hiệu đầu tiên để nhận biết viêm phổi như nhịp thở tăng (trên 60 lần/phút với trẻ dưới 2 tháng tuổi, trên 50 lần/phút với trẻ từ 2 – 11 tháng tuổi, trên 40 lần/phút với trẻ từ 12 – 60 tháng tuổi, trên 30 lần/phút với trẻ lớn và người lớn). Dấu hiệu tiếp theo là chỉ số SpO2.
Những xét nghiệm và cận lâm sàng thiết
Tuỳ theo từng điều kiện của cơ sở y tế, bác sĩ có thể khám lâm sàng, sử dụng các thăm khám để phát hiện tình trạng xơ phổi, mức độ ảnh hưởng.
Chụp Xquang phổi: Khi các biểu hiện lâm sàng không có tình trạng viêm phổi trong thời kì nhiễm virus, tại thời điểm khám bác sĩ không thấy những dấu hiệu của suy giảm chức năng hô hấp, thì chỉ cần chụp phim Xquang tim phổi là đủ. Chụp cắt lớp vi tính phổi: Nếu phim Xquang có tổn thương, hoặc tiền sử viêm phổi do Covid rõ ràng, hay tình trạng khó thở suy giảm chức năng hô hấp, thì bác sĩ chỉ định chụp CT để chẩn đoán chính xác.
Thực hiện test đi bộ 6 phút: Đây là một tham khám dễ thực hiện, đánh giá hiệu quả chức năng hô hấp của bệnh nhân. Cách thực hiện là cho bệnh nhân đi bộ trong 6 phút, đánh giá tình trạng mệt và khó thở theo bảng điểm Borg, đánh giá quãng đường người bệnh đi được trong thời gian 6 phút, đánh giá không hoàn thành bài test như phải nghỉ giữa chừng hoặc phải dừng test khi chưa đủ 6 phút.
Đo chức năng hô hấp: Thể tích thở ra tối đa trong 1 giây đầu tiên sau khi đã hít vào gắng sức (FEV1), dung tích sống gắng sức (FVC), tỉ lệ FEV1 / FVC, lưu lượng khí thở ra gắng sức (FEF) từ khoảng 25-75%, lưu lượng thở ra đỉnh (PEF).
Các xét nghiệm máu thường quy, xét nghiệm chức năng gan và thận, xét nghiệm đường huyết lúc đói, xét nghiệm Lipid máu, xét nghiệm kháng thể Immunoglobulin G…
Phương pháp điều trị hiện nay
Hầu hết bệnh nhân xơ phổi do các virus khác đều tự hồi phục sau 6 tháng đến 1 năm, số ít để lại di chứng nhiều năm, thậm chí tổn thương vĩnh viễn. Viêm phổi do bệnh Covid-19 cũng để lại di chứng xơ phổi có một tỉ lệ nhất định, ước chừng 2-6% xơ phổi nếu dựa vào kinh nghiệm viêm phổi do các nhóm corona virus, càng người già và mắc các bệnh nền càng dễ bị xơ phổi.
Hiện nay, vẫn chưa có phác đồ điều trị cụ thể xơ phổi hậu COVID do tính chất mới của bệnh
Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cũng như nhiều thử nghiệm lâm sàng đã được tiến hành, cho thấy rằng xơ phổi hậu COVID có thể được cải thiện ở những bệnh nhân dùng các thuốc kháng viêm, ức chế miễn dịch lâu dài như corticosteroids, kết hợp với các thuốc chống xơ hóa. Nhiều thuốc khác vẫn đang được thử nghiệm.
Bên cạnh việc uống thuốc theo đơn bạn nên tập thể dục thường xuyên, bổ sung dinh dưỡng, bỏ thuốc lá, ăn một chế độ ăn uống lành mạnh; đó là cách để khắc phục xơ phổi trong một chặng đường dài. Tập thể dục hàng ngày với bài tập sức bền.Thực hành kĩ thuật thở.Tư vấn chế độ dinh dưỡng. Bổ sung vitamin đầy đủ. Thực hiện các biện pháp nâng cao miễn dịch. Không hút thuốc và tránh hút thuốc thụ động.
Vì vậy khi có biểu hiện khó thở, mệt mỏi, gầy sút cân ở những người từng mắc bệnh covid-19 nên đến khám sức khoẻ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Bệnh nhân có nhu cầu khám, tư vấn, điều trị hậu COVID xin vui lòng liên hệ:
Phòng khám Theo dõi, tư vấn và điều trị hội chứng hậu Covid-19
Hotline: 1800.888.989
