Ngày 12/07/2022, người bệnh nữ, 90 tuổi, Sông Lô- Vĩnh Phúc, nhập viện Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ trong tình trạng sốt, khó thở, mệt mỏi. Người bệnh tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường điều trị không thường xuyên, suy tim, rung nhĩ.
Sau khi vào viện người bệnh được khám, làm xét nghiệm: Nhận thấy người bệnh có tình trạng nhiễm trùng rõ, đau mỏi toàn thân, ban sẩn đỏ lưng, marker nhiễm trùng tăng cao, tiểu cầu giảm rất thấp, men gan tăng, tràn dịch đa màng, viêm phổi kẽ, nốt mò đốt (Eschar: âm tính).
Người bệnh đã được các bác sĩ chẩn đoán: Suy hô hấp – Nhiễm trùng huyết – Theo dõi nhiễm rickettsia – Viêm phổi – Tràn dịch màng phổi – Tăng huyết áp – Suy tim – Rung nhĩ – Đái tháo đường, tiên lượng nặng.
Người bệnh được chỉ định phác đồ kháng sinh phổ rộng, kháng sinh đặc hiệu Doxycyclin, kiểm soát bệnh kèm theo. Người bệnh cải thiện dần sau 3 ngày, ổn định xuất viện sau 12 ngày điều trị.
Bệnh nhiễm rickettsia
Rickettsia thuộc nhóm sốt ban, một nhóm bệnh truyền từ động vật chân đốt, gây bệnh cho người trên sáu lục địa. Bất kể loài nào, nhiễm một trong những loại Rickettsia này đều dẫn đến sốt, nhức đầu và đau cơ dữ dội, thường kết hợp với phát ban hoặc mẩn ngứa khu trú, có hoặc không có nốt Eschar. Việt Nam nằm trong vùng lưu hành mầm bệnh.
Một số rickettsiae đã được xác định trong 16 năm qua:
●Rickettsia aeschlimannii
●Rickettsia africae
●Rickettsia amblyommii
●Rickettsia felis
●Rickettsia heilongjiangensis
●Rickettsia honei
●Rickettsia japonica ●Rickettsia massiliae
●Rickettsia monacensis
●Rickettsia (sibirica) mongolotimonae
●Rickettsia parkeri
●Rickettsia philipii (‘ Rickettsia 364D’)
●Rickettsia slovaca
Chỉ khoảng một nửa số loài SFG rickettsiae đã biết gây bệnh cho người, trong khi các sinh vật còn lại có khả năng là ký sinh trùng không gây bệnh của động vật chân đốt. Tuy nhiên, có khả năng một số loại rickettsiae “không gây bệnh” cuối cùng sẽ được tìm thấy để gây bệnh cho người. Ví dụ, R. montanensis , từ lâu đã được coi là một rickettsiae không gây bệnh, sau đó được coi là nguyên nhân gây ra bệnh nhẹ ở người.
Về mặt lâm sàng, có điểm tương đồng giữa các bệnh do rickettsiae gây ra mà một số đặc điểm lâm sàng và dịch tễ học sẽ cho thấy sự hiện diện của chúng. Bao gồm:
●Tất cả các bệnh nhiễm trùng rickettsia đều có thể gây sốt, nhức đầu và đau cơ dữ dội.
●Tất cả các bệnh nhiễm trùng do rickettsia đều do động vật chân đốt gây ra; Đã biết hoặc có khả năng tiếp xúc với bọ ve, bọ chét, hoặc ve là một manh mối quan trọng để chẩn đoán sớm chúng. Con người và động vật trong nhà là vật chủ tình cờ, vì hầu hết lưu hành trong tự nhiên ở động vật có xương sống hoang dã như động vật gặm nhấm.
●Phát ban và/hoặc mẩn ngứa cục bộ xảy ra ở hầu hết, nhưng không phải mọi người bệnh bị nhiễm rickettsia.
Chẩn đoán bệnh sốt mò
Hầu hết người bệnh có số lượng bạch cầu bình thường khi nhập viện. Khi bệnh tiến triển, giảm tiểu cầu trở nên phổ biến và đây là một manh mối chẩn đoán hữu ích về khả năng mắc bệnh rickettsia, nhưng số lượng tiểu cầu bình thường không loại trừ chẩn đoán. Giảm tiểu cầu được cho là kết quả của sự gia tăng phá hủy tại các vị trí tổn thương mạch máu qua trung gian rickettsia. Số lượng tiểu cầu thấp có thể đi kèm với giảm nồng độ fibrinogen và tăng các sản phẩm tách fibrin; tuy nhiên, đông máu nội mạch lan tỏa là rất hiếm.
Các phát hiện khác thường gặp trong các trường hợp nặng bao gồm hạ natri máu, tăng aminotransferase và bilirubin huyết thanh, tăng ure huyết và kéo dài thời gian thromboplastin một phần và prothrombin. Hạ natri máu là một phát hiện đặc biệt phổ biến ở những người bệnh có liên quan đến hệ thần kinh trung ương. Phân tích dịch não tủy có thể chứng minh tăng bạch cầu; cả ưu thế bạch cầu đơn nhân và đa nhân trung tính đã được mô tả; Tăng protein dịch não tủy (CSF) được thấy ở khoảng một phần ba số người bệnh.
Tăng ure huyết là phổ biến và thường do giảm thể tích tuần hoàn; hoại tử ống thận cấp có thể do hạ huyết áp toàn thân với sự tham gia của nhiều cơ quan. Trong một số ít trường hợp, vàng da, suy thận, suy đa tạng chiếm ưu thế và gây nhầm lẫn với biểu hiện lâm sàng. Tiên lượng nặng.
Cũng như với những người bệnh bị sốt phát ban Rocky Mountain (RMSF), việc chẩn đoán các bệnh nhiễm trùng do rickettsia khác thường dựa trên các đặc điểm lâm sàng và manh mối dịch tễ học. Sự hiện diện của phát ban đặc trưng ở một người bệnh sốt thường là dấu hiệu đầu tiên để chẩn đoán bệnh.
Việc xác nhận chẩn đoán lâm sàng có thể đạt được theo bốn cách cơ bản, như được mô tả dưới đây:
●Huyết thanh học
●Phát hiện miễn dịch của rickettsia trong mô
●Khuếch đại phản ứng chuỗi polymerase (PCR) của DNA rickettsia
●Phân lập rickettsiae
Điều trị bệnh sốt mò
Chúng tôi điều trị các người bệnh có triệu chứng bị nhiễm trùng rickettsia để giảm thời gian của các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Không nên trì hoãn liệu pháp kháng sinh trong khi chờ xét nghiệm chẩn đoán ở người bệnh có dịch tễ học thích hợp và có hội chứng phù hợp.
Doxycycline là tác nhân ưu tiên để điều trị cho người lớn (cả phụ nữ có thai và không mang thai) và trẻ em. Việc sử dụng doxycycline được hỗ trợ bởi kinh nghiệm lâm sàng sâu rộng và các thử nghiệm lâm sàng nhỏ đã báo cáo việc giải quyết các triệu chứng nhanh hơn ở những người dùng doxycycline so với các thuốc khác.
Hầu hết người bệnh có thể được điều trị bằng liệu pháp uống như một người bệnh ngoại trú, đặc biệt nếu bệnh được phát hiện và điều trị trong vòng năm ngày kể từ khi có triệu chứng. Thuốc kháng sinh thường nên được sử dụng trong 5 đến 7 ngày. Hỗ trợ cơ quan tim, thận và phổi có thể cần thiết cho những người bị bệnh nặng.
Kết luận:
Bệnh sốt mò – Bệnh do nhiễm rickettsia là bệnh nhiễm trùng cấp tính, các triệu chứng biểu hiện như nhiễm trùng toàn thân, đa cơ quan. Việc phát hiện, điều trị sớm và đúng phác đồ giúp người bệnh hồi phục hoàn toàn, không để lại di chứng.
Để biết thêm thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ:
Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ
