Mới đây, các bác sĩ bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ đã điều trị cho một bệnh nhi H.L.N, 11 tuổi, chẩn đoán khối u gan trái thể ác tính (hay còn gọi là HCC – Hepatocellular Carcinoma).

Theo người nhà bệnh nhi kể lại, ở nhà cháu xuất hiện đau bụng vùng thượng vị và mệt mỏi, gia đình đưa đi khám và siêu âm tại Bệnh viện huyện phát hiện thấy có 1 khối u ở gan trái, sau đó cháu được chuyển ra Bệnh viện tỉnh. Tại Bệnh viện tỉnh, bệnh nhi được làm đầy đủ các loại xét nghiệm, chiếu chụp, kết quả là cháu có một khối u ác tính ở gan trái với kích thước 67 x 47 mm, khối u đã phát triển lồi ra ngoài bờ gan, áp sát vào dạ dày và tụy, xét nghiệm HBsAg dương tính, chỉ số xét nghiệm AFP ở mức rất cao 2.831 ng/ml (giá trị bình thường < 7 ng/ml) là xét nghiệm về dấu ấn của khối u.

Với trường hợp bệnh nhi này các bác sĩ rất phân vân giữa chẩn đoán khối u bản chất là HCC hay là một khối u nguyên bào gan Hepatoblastoma (là loại u gan ác tính khác thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, tuy nhiên cũng có thể gặp ở lứa tuổi lớn hơn), vì phương pháp điều trị hai loại u này khác nhau. Sau khi làm thêm một số xét nghiệm đặc hiệu, các bác sĩ tiến hành hội chẩn liên khoa Ung bướu và Chẩn đoán hình ảnh đã kết luận chẩn đoán khối u bản chất HCC.

Hình ảnh khối u trước và sau khi nút mạch

Một vấn đề nan giải nữa đối với trường hợp này là áp dụng phương pháp điều trị nào: phẫu thuật, can thiệp nút mạch hay dùng một phương pháp khác; với phương pháp phẫu thuật, bệnh nhi sẽ phải cắt 1/2 lá gan có khối u và là một phẫu thuật rất lớn và rủi ro cao trên nền một cơ thể gầy yếu, cân nặng chỉ khoảng 30kg. Các bác sĩ cùng gia đình đã quyết định chọn phương pháp “nút mạch bằng hạt vi cầu tải hóa chất”.

E-kíp can thiệp khoa Chẩn đoán hình ảnh đã thực hiện thành công kỹ thuật can thiệp, khối u đã được nút tắc mạch hoàn toàn. Sau can thiệp, bệnh nhi được theo dõi các tác dụng phụ của kỹ thuật và chỉ thấy sốt nhẹ và đau tức thượng vị nhẹ, các triệu chứng hết sau khoảng 1 tuần nút mạch và lại trở về sinh hoạt bình thường.

Sau khi điều trị nút mạch được 6 tuần, bệnh nhi được khám lại và chụp cộng hưởng từ, các bác sĩ đã rất mừng vì khối u giảm kích thước còn 53 x 35 mm, các mô u hoại tử hoàn toàn và gần như không còn ngấm thuốc; xét nghiệm chỉ số AFP xuống chỉ còn 59 ng/ml; cháu ăn uống tốt hơn và tăng cân.

Bác sĩ Trần Quang Lục – khoa Chẩn đoán hình ảnh, người trực tiếp điều trị can thiệp cho bệnh nhi cho biết:  bệnh lý u gan ác tính HCC thường gặp ở lứa tuổi trung niên trên nền viêm gan B mạn tính hoặc xơ gan, còn ở trẻ em rất hiếm gặp và lựa chọn điều trị đầu tiên ở trẻ em là phẫu thuật cắt gan, tiên lượng xấu hơn so với người lớn. Theo bác sĩ Lục, đây là trường hợp bệnh nhân nhỏ tuổi nhất trong hàng trăm bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị u gan HCC bằng phương pháp nút mạch tại bệnh viện, kỹ thuật can thiệp nút mạch cho trẻ em khác người lớn, dụng cụ sử dụng cũng không hoàn toàn giống nhau vì mạch máu của trẻ em nhỏ hơn nhiều so với người lớn. Các bác sĩ cũng cho biết, bệnh nhi còn phải theo dõi định kỳ xem đáp ứng của khối u trong thời gian tới để có hướng điều trị tiếp cho người bệnh, khi khối u nhỏ xuống đến mức cho phép, có thể xem xét điều trị bằng phương pháp phẫu thuật triệt căn.

Theo các bác sĩ, hiện nay bệnh lý ung thư gan khá phổ biến, tuy nhiên với những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chẩn đoán và điều trị, có thể điều trị hiệu quả và kéo dài đời sống của người bệnh và đặc biệt nếu phát hiện ở giai đoạn sớm có thể điều trị khỏi bệnh.

Các bác sĩ khuyến cáo, đối với những đối tượng có nguy cơ cao như nhiễm viêm gan B mạn tính, xơ gan nên đi khám sàng lọc định kỳ trước hết bằng siêu âm (3 – 6 tháng / 1 lần) và nếu có nghi ngờ nên đến các bệnh viện có chuyên khoa Ung bướu để được khám và tư vấn, người bệnh không nên tin tưởng vào các phương pháp điều trị không được kiểm chứng như uống thuốc nam mà bỏ lỡ cơ hội điều trị ở giai đoạn sớm.

BS.Quang Lục – Hoa Lê