Hiện nay, ở các nước phát triển và đang phát triển thì có khoảng 20-30% dân số mắc hội chứng chuyển hóa (HCCH). Năm 2010, theo thống kê cho biết, số người mắc căn bệnh này tại Mỹ được ước tính là vào khoảng 50-70 triệu người. Ở Việt Nam, tỷ lệ dân số mắc hội chứng chuyển hóa đang ngày càng gia tăng. Hãy cùng bác sĩ Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tìm hiểu về căn bệnh này qua bài viết dưới đây.
1. Hội chứng chuyển hóa là gì?
Hội chứng chuyển hóa gồm 1 nhóm các yếu tố nguy cơ tập hợp lại trên cơ thể một người bệnh:
• Tình trạng béo bụng,
• Rối loạn lipid máu (là khi cơ thể bị rối loạn các chất béo trong máu như triglycerid máu cao, HDL-C máu thấp, LDL-C cao, tạo nên mảng xơ vữa ở thành động mạch)
• Tăng huyết áp
• Tình trạng kháng insulin hoặc không dung nạp đường (là khi cơ thể không thể sử dụng insulin và đường một cách hiệu quả)
• Tình trạng tiền đông máu (tăng fibrinogen và chất ức chế plasminogen hoạt hóa PAI-1 cao trong máu)
• Tình trạng tiền viêm (CRP tăng cao trong máu).
2. Cách chẩn đoán hội chứng chuyển hóa?
Theo Tổ chức y tế Thế giới (WHO) áp dụng chẩn đoán khi người mắc bệnh hội chứng chuyển hóa sẽ có từ 3 yếu tố trở lên trong các yếu tố sau:
• Nam giới có vòng bụng ≥ 90cm, nữ giới có vòng bụng ≥ 80cm.
• Triglycerid máu ≥ 150 mg/dl
• HDL-C < 40mg/dl (nam) và <50mg/dl (nữ)
• Huyết áp ≥ 130/85 mmHg
• Tăng glucose máu khi đói ≥ 100mg/dl.
3. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây bệnh?
– Nguyên nhân
Hội chứng chuyển hóa có liên quan tới tình trạng đề kháng insulin. Trong đó, Insulin là một hormon do tụy sản xuất ra có tác dụng kiểm soát lượng đường trong máu.
Thông thường thức ăn được tiêu hóa thành đường (glucose). Glucose sẽ được máu mang tới các tổ chức của cơ thể, tại đó các tế bào sử dụng glucose làm nguồn năng lượng. Glucose này vào được trong tế bào là nhờ insulin. Ở những người có đề kháng insulin, glucose không thể vào tế bào một cách dễ dàng. Cơ thể phản ứng bằng cách sản xuất nhiều hơn các insulin (thường là loại kém phẩm chất) để giúp glucose vào tế bào. Do đó nồng độ insulin tăng cao trong máu. Tình trạng này đôi khi dẫn đến tiểu đường khi tuyến tụy không có khả năng tiết đủ insulin để điều chỉnh đường huyết về mức bình thường.
Ngay cả khi mức glucose trong máu chưa đủ cao tới mức được coi là tiểu đường thì nồng độ glucose máu tăng lên vẫn có thể có hại. Trong thực tế, bác sĩ gọi đây là tình trạng “tiền đái tháo đường”. Khi nồng độ insulin máu tăng lên sẽ làm tăng triglyceride máu và các chất béo khác. Tất cả các yếu tố đó ảnh hưởng tới thận và làm cho huyết áp cao hơn lên, và các tác hại do hiện tượng kháng insulin gây ra trên đây gây ra nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, tiểu đường và các bệnh khác.
– Yếu tố nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa
• Tuổi. Nguy cơ mắc bệnh tăng lên với tuổi, tỷ lệ mắc < 10% ở lứa tuổi 20, tăng lên đến 40% ở lứa tuổi 60.
• Chủng tộc. Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và các nước nói tiếng Tây Ban Nha, người châu Á thường hay có nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa hơn các chủng tộc khác.
• Béo phì, chỉ số khối cơ thể (BMI) – là số đo của cơ thể được tính trên chiều cao và cân nặng. BMI > 23, tình trạng béo bụng với dáng người dạng quả táo (không phải dạng quả lê) làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa.
• Người bệnh có tiền sử tiểu đường, nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa cao hơn ở người có tiền sử gia đình có người bị tiểu đường type 2 hoặc bản thân có tiền sử bị tiểu đường khi mang thai.
• Các tình trạng bệnh lý khác làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa như: Tăng huyết áp, hội chứng buồng trứng đa nang ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản và hormone sinh dục nữ.
4. Vì sao chúng ta cần biết về hội chứng chuyển hóa?
Vì HCCH làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường, nếu người bệnh không thay đổi thói quen sống không tốt tới sức khỏe, để điều chỉnh tình trạng đề kháng insulin và đường huyết cứ tiếp tục tăng cao. Vì cholesterol máu cao và tăng huyết áp trong HCCH sẽ góp phần tạo nên mảng xơ vữa trong thành động mạch, mảng xơ vữa này làm cho động mạch bị cứng lên và hẹp lại, do đó dẫn đến đột quỵ tim và não.
5. Cách điều trị và phòng mắc hội chứng chuyển hóa?
• Tập thể dục thường xuyên 30-60 phút mỗi ngày với cường độ vừa phải như là đi bộ.
• Giảm cân nặng, giảm 5-10% trọng lượng cơ thể giúp làm giảm nồng độ insulin, giảm huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
• Có chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế chất béo có hại, tăng cường rau hoa quả, cá và các loại hạt.
• Không hút thuốc lá, thuốc lá làm tăng đề kháng insulin.
6. Khi nào người bệnh cần gặp bác sĩ?
Khi chúng ta thấy mình có ít nhất một yếu tố cấu thành nên hội chứng chuyển hóa như trên gồm: Tăng huyết áp, cholesterol máu cao, thân hình có dáng quả táo…là thời điểm cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, xét nghiệm và điều trị dự phòng những hệ lụy nguy hiểm của bệnh.
Hiện nay, Đơn vị Nội yêu cầu – Trung tâm Khám chữa bệnh chất lượng cao – Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ là địa chỉ tin cậy, với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên ngành Nội khoa có chuyên môn cao trong chẩn đoán, điều trị và tư vấn dự phòng Hội chứng chuyển hóa.
Người bệnh có nhu cầu xin vui lòng liên hệ:
Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ
Hotline: 1800 888 989
