Sỏi mật có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời
Sỏi mật là gì?
Sỏi mật là những viên sỏi được hình thành trong túi mật hay ống mật, có kích thước từ hạt cát cho đến quả bóng bàn. Đây là bệnh lý lành tính nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, sỏi mật sẽ gây tắc mật (có thể tắc ở túi mật hoặc hệ thống đường mật trong và ngoài gan), dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tụy cấp do sỏi, viêm phúc mạc mật, viêm mủ đường mật, áp xe gan mật, chảy máu đường mật, sốc nhiễm khuẩn có thể dẫn đến tử vong…
Triệu chứng của bệnh sỏi mật
Điều đáng lo ngại nhất của bệnh sỏi mật là không có triệu chứng hoặc triệu chứng mơ hồ không rõ ràng nếu sỏi không làm tắc túi mật. Chỉ khi túi mật bị viêm mới có các biểu hiện như:
- Cơn đau đến đột ngột, thường xuất hiện ở bên phải, ngay dưới xương sườn, giữa hai bả vai hoặc ở vai phải;
- Buồn nôn, nôn mửa;
- Bồn chồn, đổ mồ hôi, mệt mỏi;
- Sốt trên 38 độ kèm cảm giác rét run, rối loạn tiêu hóa.
Khi bị viêm túi mật, người bệnh cần được điều trị ngay để tránh những biến chứng nguy hiểm như viêm túi mật hoại tử, viêm phúc mạc mật, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng có thể dẫn đến tử vong – Bác sĩ khuyến cáo.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của bệnh sỏi mật
Sỏi đường mật hình thành do sự bài tiết quá mức cholesterol trong mật, những vấn đề khiếm khuyết trong quá trình bài tiết mật và sức co bóp của túi mật bị giảm. Tất cả những yếu tố này xảy ra bởi các nguyên nhân sau:
- Sự lão hóa theo tuổi tác khiến chức năng túi mật giảm
- Giới tính nữ: Phụ nữ có khả năng bị sỏi đường mật cao hơn nam giới (đặc biệt là khi họ đã có nhiều con) do khi mang thai, mật chứa nhiều cholesterol hơn và sức co bóp của túi mật giảm, điều này thúc đẩy sự hình thành sỏi.
- Béo phì, thừa cân: Sỏi mật xuất hiện phổ biến hơn trong trường hợp thừa cân, chế độ ăn nhiều calo, nhiều chất béo, ít chất xơ…
- Dùng một số loại thuốc: Các trường hợp điều trị bằng estrogen (ví dụ như thuốc tránh thai), điều trị tăng triglyceride máu (ví dụ như fibrat)… cũng có thể dẫn đến hình thành sỏi đường mật.
- Nguy cơ sỏi mật tăng lên ở những người bệnh mắc các bệnh đường ruột mãn tính như bệnh Crohn, bệnh xơ nang, bệnh tiểu đường. Ngoài ra, sỏi mật có thể hình thành trong trường hợp nhịn ăn kéo dài hoặc cho ăn nhân tạo trong vài tuần.
Đổ mồ hôi, mệt mỏi là những triệu chứng cảnh báo bệnh sỏi mật
Phương pháp điều trị sỏi mật
Dựa theo kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Người bệnh sỏi mật có thể được chỉ định thực hiện những phương pháp sau:
- Phẫu thuật cắt túi mật: thường được chỉ định thực hiện cho các trường hợp sỏi túi mật đã xuất hiện các triệu chứng hay biến chứng; sỏi túi mật không triệu chứng có nguy cơ (túi mật sứ, sỏi to, polyp túi mật…). Bác sĩ có thể sẽ tiến hành cắt túi mật bằng phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở.
- Nội soi mật tụy ngược dòng: Đây là kỹ thuật nội soi tá tràng kết hợp với X-quang để chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý mật tụy. Qua máy nội soi, một ống catheter sẽ được đưa vào đường mật hoặc đường tụy. Sau đó, thuốc cản quang sẽ được bơm ngược chiều vào các ống này. Phim X-quang sẽ được chụp sau khi bơm thuốc cản quang để thu được hình ảnh ống mật, tụy một cách rõ nét. Hình ảnh thu được giúp chẩn đoán chính xác các tình trạng bệnh lý như: u đường mật, sỏi ống mật, hẹp đường mật, sỏi tụy,… Trong quá trình thực hiện, bác sĩ có thể kết hợp thực hiện các kỹ thuật can thiệp như cắt cơ vòng, đặt stent để dẫn lưu dịch mật, lấy sỏi trong bệnh lý sỏi ống mật.
- Phẫu thuật nội soi mở ống mật lấy sỏi, cắt túi mật (nếu kèm sỏi túi mật): Phương pháp này thường được chỉ định thực hiện cho các trường hợp có sỏi ống mật chủ to, đường mật giãn lớn và khi thực hiện nội soi mật tụy ngược dòng thất bại.
- Tán sỏi qua da: Đây là phương pháp dùng sóng xung kích siêu âm nhắm vào sỏi mật để tán vỡ sỏi. Khi sỏi mật được tán đủ nhỏ sẽ trôi qua đường mật, di chuyển vào ruột non. Phương pháp này thường được thực hiện cho người bệnh có ít sỏi mật.
Các biện pháp phòng ngừa sỏi mật
Để chủ động phòng ngừa bệnh sỏi mật, người dân nên thực hiện các biện pháp sau:
- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm nhiều chất xơ từ rau xanh, trái cây và ngũ cốc; chất béo tốt từ nguồn thực phẩm tốt như dầu cá và dầu ô liu.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Hạn chế áp dụng các biện pháp nhịn ăn và giảm cân nhanh.
- Tránh thực phẩm giàu chất béo bão hòa như bơ, pho mát cứng, bánh ngọt và bánh quy.
Tập thể dục thường xuyên giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả
Do sỏi mật thường hình thành âm thầm, không có triệu chứng nên người dân cần chủ động thực hiện khám sức khỏe định kỳ và tầm soát bệnh để có thể phòng ngừa, phát hiện, điều trị sớm.
Khoa Ngoại tiêu hóa, Gan mật – Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ là địa chỉ tin cậy thường xuyên tiếp nhận khám và điều trị sỏi mật cũng như các bệnh lý tiêu hóa khác. Với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ trình độ cao, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, khi đến khám tại Bệnh viện, người dân sẽ được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và điều trị hiệu quả bằng các phương pháp phù hợp nhất, ít xâm lấn, nhanh phục hồi và rút ngắn thời gian nằm viện.
Khi gặp các vấn đề về sức khỏe và cần hỗ trợ y tế, người dân vui lòng liên hệ:
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ
Hotline (tiếp nhận 24/24h): 1800 888 989
Tác giả: ThS. Trần Thanh Tùng
Cộng sự: Đỗ Hằng
