Anh Tạ Văn H, 34 tuổi là người dân tộc Mường (Cẩm Khê – Phú Thọ), sau khi uống rượu anh có đi ra đồng khoảng 2 giờ thấy tê đầu lưỡi, tức ngực, khó thở tăng dần. Gia đình đã đưa anh vào bệnh viện huyện Cẩm Khê trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, đã được các bác sĩ nơi đây đặt nội khí quản rồi chuyển xuống Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ ở giờ thứ 14.

Tại Khoa Hồi Sức tích cực – Chống độc, qua thăm khám, các bác sĩ đã đánh giá người bệnh hôn mê sâu, Glasgow: 3 điểm, thở hoàn toàn theo bóp bóng qua nội khí quản, liệt tứ chi, cơ lực 0/5, liệt thở hoàn toàn, sụp mi hoàn toàn, đồng tử hai bên giãn tối đa, mất hoàn toàn phản xạ với ánh sáng. Tim nhịp nhanh 116lần/phút,  HA: 140/70 mmHg, nhiệt độ 37⁰ C, phổi thông khí đều hai bên ran ẩm rải rác, không phát hiện tổn thương ngoài da.

Đứng trước tình trạng người bệnh đột ngột hôn mê sâu, các bác sỹ của khoa Hồi sức tích cực – Chống độc đã khẩn trương khám và đưa ra các tình huống có thể gặp như: đột quỵ não; ngộ độc Ethanol; ngộ độc Methanol; nhiễm trùng thần kinh; hạ Natri máu; rắn cạp nia cắn.Với tình trạng nặng của  người bệnh khi nhập viện, nếu không phải nguyên nhân do rắn cạp nia cắn thì tiên lượng tử vong là rất cao. Người bệnh được chỉ định làm các thăm dò cận lâm sàng cần thiết phục vụ chẩn đoán. Kết quả Cận lâm sàng cho thấy: chụp cộng hưởng từ sọ não không thấy tổn thường nhu mô não và màng não; xét nghiệm dịch não các chỉ số trong giới hạn bình thường; định lượng Ethanol < 0,3mmol/l (không phải ngộc độc rượu); khí máu: pH:7,43. PCO₂ : 30, PO₂: 120; HCO₃: 24,

Sau khi có kết quả cận lâm sàng, loại trừ các bệnh lý do tổn thương thực thể thần kinh, tình trạng hôn mê sâu, mất hết các phản xạ, người bệnh được chẩn đoán xác định là rắn cạp nia cắn.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai –  Phó khoa  Khoa hồi sức tích cực – Chống độc cho biết: Đây là một ca bệnh đặc biệt bởi người bệnh được đánh giá là hôn mê sâu Glassgow 3 điểm, liệt thở hoàn toàn, liệt tứ chi, mất hết các phản xạ, đồng tử giãn tối đa mất hoàn toàn  phản xạ, khi đã loại trừ được các nguyên nhân từ não, thì nguyên nhân thường gặp là do rắn cạp nia cắn, những trường hợp này có tiên lượng tốt, người bệnh thường hồi phục hoàn toàn không để lại di chứng nếu được cấp cứu và điều trị kịp thời bằng các biện pháp hồi sức tích cực. Để chẩn đoán và điều trị đúng được những ca bệnh như thế này đòi hỏi các bác sĩ cần có kinh nghiệm trong lĩnh vực Hồi sức – Chống độc mới có thể đánh giá được mức độ nguy hiểm và tiên lượng bệnh. Bác sĩ Mai chia sẻ, với người bệnh như anh H, chúng tôi đã điều trị bằng thở máy, dùng kháng sinh chống bội nhiễm, kiểm soát dịch và điện giải, dinh dưỡng, chăm sóc toàn diện. Rắn độc cắn, đặc biệt là rắn cạp nia,  đây là một hiểm họa dễ cướp đi sinh mạng nếu như không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong nhanh do tình trạng liệt cơ hô hấp, hoặc để lại di chứng liệt và hôn mê vĩnh viễn do thiếu oxy não kéo dài, khi đó người bệnh tàn phế sẽ là gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Người bệnh Tạ Văn H trước khi xuất viện 2 ngày

Bác sĩ Mai cho biết thêm: đối với người bệnh H, việc chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời, tình trạng cơ lực cho người bệnh được cải thiện tốt, dần dần tỉnh, tự thở được và đã được rút nội khí quản sau 12 ngày thở máy, các rối loạn nước, điện giải, tình trạng nhiễm trùng đã được khống chế. Người bệnh khỏi hoàn toàn, không để lại di chứng và đã được ra viện sau 14 ngày điều trị.

Rắn độc cắn là một tình trạng cấp cứu khẩn cấp, nếu nghi ngờ bị rắn cắn hoặc gặp các tình trạng người bệnh như đã mô tả trên, người bệnh cần được nhanh chóng đưa ngay tới các cơ sở có đủ điều kiện về chuyên môn và trang thiết bị nhằm cứu sống được người bệnh và hạn chế tối đa các di chứng có thể xẩy ra khi đến bệnh viện muộn.

BS. Thanh Mai – Hoa Lê