Với người cao tuổi, bảo vệ sức khỏe có vai trò rất quan trọng. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp họ nâng cao sức đề kháng, phòng tránh nhiều bệnh tật. Ngược lại, khi chế độ dinh dưỡng thiếu hay thừa các chất đều có thể gây ra các loại bệnh nghiêm trọng
Người lớn tuổi thường có nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng. Tình trạng dinh dưỡng kém thường là do chán ăn, ăn quá ít hoặc chế độ ăn không đủ dinh dưỡng. Trên thực tế còn có thể do nhiều nguyên nhân khác về thể chất, tâm lý và xã hội. Dinh dưỡng kém ở người già có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như: Hệ thống miễn dịch yếu làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, dễ mắc bệnh; Vết thương lâu lành; Suy dinh dưỡng cũng làm mất lớp cơ, loãng xương có thể dẫn đến ngã và gãy xương
Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp người cao tuổi duy trì sức khỏe ổn đinh, tăng tuổi thọ.
Ảnh (Nguồn Internet)
Ths. Nguyễn Thị Lan Hương, Trưởng khoa Dinh dưỡng – Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ đã đưa ra một vài lời khuyên về dinh dưỡng cho người cao tuổi như sau:
Chế độ ăn các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối
Người cao tuổi ít hoạt động so với thời trẻ. Các chức năng cơ quan suy giảm, nhu cầu năng lượng cũng giảm. Bữa ăn của người cao tuổi nên cân bằng tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất; uống đủ nước; không ăn mặn, hạn chế thực phẩm chế biến lại; tránh xa các chất có hại…
– Chất đạm: Người già dễ bị thiếu hụt đạm do việc tiêu hóa, hấp thụ đạm kém, dẫn đến gầy yếu, trí nhớ kém, suy giảm hệ thống miễn dịch… Nên bổ sung thực phẩm như thịt, cá trứng sữa, lạc, vừng, sản phẩm chế biến từ đậu.
– Tinh bột và chất béo: Đối với tinh bột, nên ăn ở mức vừa phải. Mỗi bữa chỉ nên ăn 1-2 lưng bát cơm, ăn nhiều rau xanh, khoai củ để cung cấp chất xơ ngăn ngừa táo bón. Ngoài ra, nên ăn các món luộc, hấp, hạn chế các món xào, rán, chất béo từ mỡ động vật. Chất béo ưu tiên sử dụng chất béo chưa no như các loại dầu thực vật, hạn chế ăn mỡ động vật, bổ sung thêm omaga – 3 tốt cho hệ tim mạch.
– Vitamin và khoáng chất: Nên bổ sung các loại vitamin nhóm B, C, D… và các khoáng chất quan trọng như sắt, canxi, kẽm… để tăng cường sức đề kháng.
Khẩu phần và tần suất các bữa ăn
Sự bài tiết dịch vị trong dạ dày ở cơ thể người cao tuổi thường giảm đi, vì thế việc hấp thụ các chất như can-xi, sắt cũng trở nên kém hơn và quá trình tiêu hoá thức ăn cũng dài hơn. Khẩu phần bữa ăn nên cân đối 4 nhóm thực phẩm:đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất.
Việc chia nhỏ các bữa ăn trong ngày giúp làm giảm áp lực cho dạ dày và giúp hệ tiêu hoá hoạt động dễ dàng hơn. Vì thế, người cao tuổi nên chia 3 bữa ăn chính xen kẽ 2-3 bữa phụ, đồng thời khoảng cách giữa các bữa ăn nên đều nhau và đúng giờ. Điều này càng có ý nghĩa hơn đối với những người cao tuổi mắc thêm bệnh tiểu đường.
Tháp dinh dưỡng cho người cao tuổi
Ảnh(Nguồn Internet)
Thực đơn gợi ý hàng ngày cho người cao tuổi
Người lớn tuổi nên nạp vào cơ thể ít calo hơn vì nhịp chuyển hóa của cơ thể đã chậm. So với lúc trẻ, các cụ thường giảm khối cơ bắp (mỗi năm giảm khoảng 200 g) vì ít hoạt động hơn trước. Giảm 200 – 400 calo/ngày sẽ đáp ứng với hiện tượng chuyển hóa chậm vì bớt hoạt động chân, tay. Một khẩu phần cho người “có tuổi” thường chỉ 1.600 calo/ngày là đủ.
Người cao tuổi nên ăn thành nhiều bữa ăn nhỏ xen kẽ các bữa ăn chính, khoảng ba bữa chính và xen kẽ 2 bữa phụ và nhận đủ dinh dưỡng như sau:
– Chất bột đường: Người cao tuổi nên sử dụng ít cơm và ăn nhiều khoai củ để tăng chất xơ, chống táo bón, thải cholesterol thừa, đồng thời hạn chế nguy cơ tăng đường huyết và ung thư đại tràng.
– Chất béo: Người cao tuổi cần hạn chế tối đa dung nạp mỡ lợn, da, óc, nội tạng vào cơ thể. Mỗi tuần chỉ ăn 2-3 quả trứng và dùng dầu thực vật như: dầu nành, dầu mè để không mắc bệnh béo phì, huyết áp. mỡ dưới 600 gam.
– Chất đạm: Người cao tuổi vẫn cần cung cấp đủ chất đạm như: cá, đậu hũ, các loại đậu và sữa đậu nành. Tuy nhiên, cần hạn chế thịt lợn mỡ, đồng thời ăn xen kẽ các bữa thịt và cá trong tuần trung bình 1kg thịt, 2kg cá và 3kg đậu hũ một tháng là hợp lý.
– Nên sử dụng sữa: Không chỉ trẻ nhỏ mới cần bổ sung dinh dưỡng mỗi ngày mà người cao tuổi cũng cần có nguồn thực phẩm này để bổ sung đầy đủ dưỡng chất, mỗi ngày, người cao tuổi nên uống ít nhất 1 ly sữa ít béo, ít đường để đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể.
– Thường xuyên uống nhiều nước trong ngày, đảm bảo đủ lượng nước cơ thể cần.
– Tránh ăn quá no và nhịn đói lâu, đồng thời giảm lượng đường, muối trong khẩu phần ăn hàng ngày muối dưới 300g/tháng, đường dưới 500g/tháng.
– Người cao tuổi nên tăng cường ăn rau xanh, và quả chín ít ngọt rất tốt cho sức khỏe, nguồn thực phẩm này giúp người cao tuổi bổ sung thêm lượng vitamin, chất khoáng đồng thời giúp chống bệnh táo bón, hạn chế tăng đường huyết, kiểm soát cân nặng và chống lão hóa hiệu quả.
Chế độ dinh dưỡng của mỗi người cũng khác nhau tùy theo tình trạng sinh lý, mức đáp ứng dinh dưỡng. Khi cần tư vấn cụ thể về chế độ dinh dưỡng hợp lý, người cao tuổi có thể đến Phòng khám, tư vấn dinh dưỡng thuộc khoa Dinh dưỡng – Tiết chế – Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ sẽ có bác sĩ tư vấn, cung cấp thông tin cụ thể về vấn đề dinh dưỡng liên quan tới bệnh lý của mình cũng như được cung cấp thực đơn mẫu miễn phí về thực hiện tại gia đình.
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, Thạc sĩ Lạn Hương cũng đưa ra lời khuyên cho các bác người cao tuổi là luôn giữ tinh thần lạc quan,yêu đời. Hệ thần kinh hoạt động tốt thì cơ thể sẽ tự điều chỉnh để thích nghi với sự thay đổi của tuổi già. Luôn giữ tâm hồn thanh thản không nghĩ ngợi nhiều; Duy trì chế độ ăn uống hợp lý kết hợp lối sống lành mạnh; Tập thể dục vừa sức hàng ngày đều đặn hai buổi sáng, tối; Tối ngủ không ngủ muộn hơn 22h nhưng cũng không nên đi ngủ sớm để đảm bảo duy trì được giấc ngủ sâu từ 11h đêm đến 3 giờ sáng, đây là thời gian cho các cơ quan bộ phận nghỉ ngơi đồng thời cũng là thời gian cơ thể thải đọc, tái tạo tế bào sẽ giúp người cao tuổi duy trì sức khỏe ổn đinh, tăng tuổi thọ.
Thanh Nga
