Khoa Nội TK – CXK, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ cho biết các bác sĩ đã tiếp nhận người bệnh T.T.N 38 tuổi, địa chỉ thị trấn Sông Thao – Cẩm Khê – Phú Thọ, người bệnh có tiền sử Xơ cứng bì toàn thể + Viêm da cơ, vào viện trong tình trạng đau nhức các khớp toàn thân đặc biệt các khớp bàn ngón tay 2 bên sưng đau nhiều, bàn ngón tay 2 bên đau nhức nhiều, tím, loét hoại tử đầu ngón tay 2 bên. Triệu chứng tăng lên khi thời tiết chuyển lạnh.
Qua thăm khám và làm các xét nghiệm, cận lâm sàng bệnh nhân được chẩn đoán: Hội chứng Raynaud biến chứng nhiễm trùng/ Xơ cứng bì toàn thể, Viêm da cơ.
Hội chứng Raynaud
-
Hội chứng Raynaud là gì?
Hội chứng Raynaud là tình trạng rối loạn gây giảm lưu lượng máu đến các ngón tay. Trong một số trường hợp, nó cũng khiến lượng máu đến tai, ngón chân, núm vú, đầu gối hoặc mũi giảm đi. Điều này xảy ra là do sự co thắt của các mạch máu ở những khu vực đó. Các cơn co thắt xảy ra khi phản ứng với cảm giác lạnh, căng thẳng hoặc cảm xúc khó chịu.
Hội chứng Raynaud được phân loại thành hai nhóm:
- Raynaud nguyên phát: gọi được gọi là bệnh Raynaud. Đây là nhóm thường gặp và ít nghiêm trọng hơn.
- Raynaud thứ phát: dạng này tuy không phổ biến như Raynaud nguyên phát nhưng có các biểu hiện nặng nề hơn và thường xảy ra ở nhóm người lớn tuổi. Các bệnh thường liên quan đến Raynaud thứ phát là bệnh tự miễn dịch hoặc bệnh mô liên kết như: Lupus ban đỏ hệ thống, bệnh xơ cứng bì, hội chứng CREST, bệnh Buerger, hội chứng Sjögren, viêm khớp dạng thấp, bệnh mạch máu chẳng hạn như xơ vữa động mạch, viêm đa cơ, rối loạn máu chẳng hạn như Cryoglobulinemia, rối loạn tuyến giáp, tăng huyết áp động mạch phổi,…
-
Nguyên nhân gây ra hội chứng Raynaud
Nguyên nhân chính xác của Hội chứng Raynaud hiện nay vẫn không rõ. Có thể một số rối loạn về máu có thể gây ra bệnh Raynaud do làm tăng độ dày của máu. Điều này có thể xảy ra do dư thừa tiểu cầu hoặc hồng cầu. Hoặc các thụ thể đặc biệt trong máu kiểm soát sự thu hẹp của các mạch máu có thể nhạy cảm hơn.
-
Yếu tố nguy cơ mắc hội chứng Raynaud
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển tình trạng này, chẳng hạn như:
- Mô liên kết hoặc bệnh tự miễn
- Phơi nhiễm hóa chất
- Hút thuốc lá
- Chấn thương hoặc chấn thương
- Các hành động lặp đi lặp lại, chẳng hạn như đánh máy hoặc sử dụng các công cụ rung như búa kích
- Tác dụng phụ từ một số loại thuốc
-
Các triệu chứng của hiện tượng Raynaud là gì?
Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Các ngón tay chuyển sang màu nhợt nhạt hoặc trắng sau đó xanh lam khi tiếp xúc với lạnh, hoặc khi căng thẳng hoặc cảm xúc khó chịu, sau đó đỏ khi bàn tay được làm ấm
- Bàn tay có thể sưng và đau khi được làm ấm
- Vết loét trên ngón tay phát triển, trong trường hợp nghiêm trọng
- Hoại thư ở các ngón tay gây nhiễm trùng hoặc cần phải cắt cụt, trường hợp này hiếm gặp
-
Hội chứng Raynaud được chẩn đoán như thế nào?
Khám hội chứng Raynaud cần bao gồm cả việc khai thác tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình người bệnh, phối hợp với việc thăm khám các triệu chứng lâm sàng. Khi đưa ra chẩn đoán, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm như:
- Kiểm tra kích thích lạnh: người bệnh được yêu cầu đặt tay vào nước lạnh để kích thích sự khởi phát của hội chứng Raynaud. Nếu thời gian cần để khôi phục lại trạng thái bình thường của tay kéo dài hơn 20 phút có thể kết luận người bệnh đã mắc hội chứng Raynaud.
- Soi mạch: bác sĩ sẽ quan sát và phát hiện các mạch máu bất thường ở vị trí nếp gấp móng dưới kính hiển vi.
Hội chứng Raynaud cần được phân biệt với các bệnh lý có biểu hiện tương tự như hiện tượng co thắt mạch ngoại biên, viêm động mạch đầu chi.
-
Hội chứng Raynaud được điều trị và dự phòng như thế nào?
Điều trị hội chứng Raynaud cần có sự phối hợp giữa các biện pháp điều trị và phòng ngừa mới có thể đạt được kết quả tốt nhất.
Tránh lạnh là nguyên tắc đầu tiên mà người bệnh cần tuân thủ, thông qua các cách như:
- Mang găng tay, tất ấm cho chân khi đi ra ngoài vào mùa đông
- Tắm bằng nước ấm
- Sưởi ấm, mát xa tay chân
- Di chuyển đến khu vực nóng ấm hơn đối với các trường hợp nặng
Người bệnh cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ khác như:
- Không hút thuốc lá
- Bảo vệ bàn tay, bàn chân khỏi các chấn thương
- Sống vui vẻ, tìm cách cân bằng cuộc sống, tránh các căng thẳng.
- Hạn chế chất caffeine
Điều trị hội chứng Raynaud bằng thuốc
Có nhiều loại thuốc có hiệu quả điều trị hội chứng Raynaud. Lựa chọn sử dụng nhóm thuốc nào tùy thuộc vào triệu chứng và mức độ của bệnh, tuân theo chỉ định của bác sĩ điều trị.
Các nhóm thuốc được dùng thường có chung một tác dụng giảm co thắt mạch máu, cải thiện tuần hoàn ở những khu vực bị ảnh hưởng bao gồm:
- Thuốc chẹn kênh canxi
- Thuốc ức chế alpha
- Thuốc giãn mạch
Điều trị hội chứng Raynaud bằng các phương pháp khác
Đối với các trường hợp mắc bệnh nặng hơn, một số phương pháp khác có thể được áp dụng ngoài thuốc như
- Phẫu thuật cắt các dây thần kinh giao cảm gây ra các phản ứng quá mức, giúp giảm tần suất xuất hiện các đợt cấp.
- Tiêm hóa chất phong bế các dây thần kinh giao cảm
- Cắt cụt các vùng bị hoại tử, hiếm khi được chỉ định.
