Tắc lệ đạo ở trẻ em là tình trạng tắc nghẽn sự lưu thông nước mắt trong hệ thống ống nối thông giữa mắt xuống mũi. Là bệnh bẩm sinh hoặc mắc phải. Tắc lệ đạo có thể ở một hoặc hai bên mắt của trẻ và có thể chữa được.

Hình ảnh minh họa tắc ống lệ đạo

1. Nguyên nhân gây tắc lệ đạo ở trẻ em 

Bệnh tắc lệ đạo có thể gặp phải ở bất kỳ lứa tuổi nào, từ trẻ sơ sinh đến người cao tuổi. Tuy nhiên, trẻ sinh thiếu tháng dễ mắc phải bệnh nhất do quá trình hình thành lệ đạo trong bào thai chưa có sự hoàn chỉnh nên ở đầu dưới của ống lệ mũi còn lại màng tắc.

Một số nguyên nhân gây tắc lệ đạo ở trẻ em bao gồm:

• Do van Hasner (nơi lệ đạo đổ vào mũi có một van gọi là van Hasner) tại khe dưới cuốn mũi chưa mở ra. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Ở nhiều trẻ khi sinh ra, van Hasner này chưa mở hết gây nên tắc lệ đạo. Tuy nhiên sau sinh hệ thống lệ đạo của trẻ vẫn tiếp tục phát triển do đó van này có thể tự mở ra và trẻ sẽ tự hết chảy nước mắt. 90% trẻ sẽ tự khỏi trong vòng 1 năm đầu.
• Bất thường bẩm sinh khác như lệch vách ngăn, biến dạng cuốn dưới, dính cuốn dưới vào thành ngoài mũi, các biến dạng bẩm sinh của xương hàm mặt tuy nhiên những trường hợp này rất hiếm gặp.

2. Biểu hiện tắc lệ đạo ở trẻ em

Hình ảnh Tắc lệ đạo bẩm sinh điển hình

Bệnh tắc lệ đạo ở trẻ em thường xuất hiện những dấu hiệu sau:

• Trẻ thường hay bị ra gỉ mắt và chảy nước mắt, hiện tượng này sẽ gia tăng khi trời lạnh, nắng hoặc gió…
• Buổi sáng khi thức dậy trẻ thường có hành động day mắt và có nhiều gỉ vàng dính quanh mí mắt.
• Mắt trẻ lúc nào cũng ướt như khóc do hiện tượng đọng nước mắt ở khe mi.
• Trẻ bị đỏ da bờ mi mắt do hay day mắt và hiện tượng giả viêm kết mạc.

Ở trẻ sơ sinh, những dấu hiệu của bệnh tắc lệ đạo có dễ nhận biết hay không còn phụ thuộc vào việc trẻ bị tắc hoàn toàn hay tắc một phần, trường hợp tắc lệ đạo một phần thì phải một thời gian sau mới có thể nhận ra và việc chữa tắc lệ đạo sẽ gặp khó khăn hơn so với phát hiện sớm.

3. Điều trị tắc lệ đạo ở trẻ em

Hầu hết các trường hợp bị tắc lệ đạo bẩm sinh sẽ tự cải thiện được trong vòng vài tháng khi mà hệ thống thoát lưu nước mắt của bé hoàn thiện hơn. Tuy nhiên với những trường hợp không tự khỏi cần điều trị tắc lệ đạo bẩm sinh thì sẽ tùy theo độ tuổi của trẻ mà có phác đồ điều trị thích hợp:

• Đối với trường hợp trẻ dưới 3 tháng tuổi bị tắc lệ đạo thì cần day mắt vùng túi lệ và không cần thông vì trẻ sẽ đạt hiệu quả điều trị cao trong thời gian này, mỗi ngày có thể vệ sinh mí bằng nước muối sinh lý nhỏ tại chỗ.
• Đối tượng trẻ từ 3 đến 8 tháng tuổi bị tắc lệ đạo thì có thể xử trí bằng cách bơm thông lệ đạo hoặc tra thuốc, day vùi túi lệ tùy theo yêu cầu của người bệnh.
• Trẻ sau 8 tháng tuổi bị tắc lệ đạo thì xử trí bằng cách đặt ống thông lệ đạo được khuyến khích (Nếu thông quá muộn, sau 1 năm thì tỷ lệ thành công sẽ giảm đi nhiều)
• Với các trường hợp thông không có kết quả thì cần mổ nối thông túi lệ mũi.

Cần vệ sinh mắt cho bé theo hướng dẫn bác sỹ hàng ngày trong thời gian điều trị tắc lệ đạo

Lưu ý: Trong thời gian trẻ được phát hiện có tắc lệ đạo nhưng bác sĩ chưa có chỉ định can thiệp, bố mẹ cần chú ý giữ vệ sinh mắt cho bé. Có thể dùng bông y tế thấm nước đun sôi để nguội (hoặc dùng nước muối sinh lý) nhẹ nhàng lau mắt cho bé 3-5 lần/ngày để lấy hết ghèn bám quanh mắt. Nếu phát hiện mắt bé sưng đỏ, cần đưa bé đến bác sỹ chuyên khoa mắt để khám ngay.

Tắc lệ đạo không phải bệnh hiếm gặp, cũng không quá phức tạp nhưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra viêm mủ túi lệ mãn gây viêm kết mạc, viêm giác mạc; gây áp xe túi lệ thậm chí gây viêm tổ chức hốc mắt; gây dò túi lệ (trong trường hợp apxe vỡ).

Hiện nay, Chuyên khoa Mắt – Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý về mắt. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại bệnh viện, khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản tại các bệnh viện hàng đầu trong cả nước.

KHOA LIÊN CHUYÊN KHOA – BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ.