Bệnh tắc động mạch chủ chậu (Hội chứng Leriche) biểu hiện như một bộ ba bao gồm: rối loạn chức năng cương dương; đau mỏi chi dưới khi đi lại (đau cách hồi); chi dưới nhợt lạnh.
Bệnh tắc động mạch chủ chậu là gì ?
Bệnh lý này được mô tả vào năm 1940, nhưng Rene Leriche là người đầu tiên xác định mối tương quan giữa bộ ba lâm sàng với bệnh lý mạch máu và đặt tên là “hội chứng Leriche”. Do tưới máu vùng xa kém, người bệnh có thể bị teo cơ, vết thương kém lành, lạnh chi và thiếu máu cục bộ chi dưới. Chẩn đoán dựa trên sự kết hợp của các triệu chứng và chụp cắt lớp vi tính (CT) động mạch chủ chậu. Việc điều trị tập trung vào tái thông mạch bằng phẫu thuật thay đoạn mạch hoặc lấy huyết khối, bóc nội mạc. Báo cáo trường hợp của chúng tôi minh họa rằng ngay cả trong tình trạng bệnh mạch máu ngoại vi nặng ở cả tuần hoàn gốc và tuần hoàn bàng hệ nhưng vẫn có thể tưới máu cho cả hai chi dưới.
Báo cáo trường hợp tắc động mạch chủ chậu :
Người bệnh nam, 71 tuổi, vào viện ngày 27/01/2021
Lý do vào viện: đau đùi, bắp chân 2 bên
Tiền sử: Tăng huyết áp 10 năm; hút thuốc lá > 30 năm
Bệnh sử: người bệnh đau cẳng bàn chân, đùi 2 bên khi đi lại, đỡ đau và không đau khi nghỉ, biểu hiện trên tăng dần, người bệnh đã khám, siêu âm mạch máu tại Bệnh viện Bạch Mai, kết quả siêu âm mạch chủ bụng: tắc động mạch chủ bụng do huyết khối. Người bệnh nhập viện tại bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ.
Khám lâm sàng:
– BN tỉnh. Da niêm mạc hồng
– Mạch chi dưới hai bên không bắt được.
– Phổi hai bên thông khí được.
– Tim nhịp xoang, 76l/p. Bụng mềm. Không thấy khối bất thường, sờ động mạch chủ bụng không thấy đập
– Đau cách hồi, đi bộ khoảng 100m xuất hiện đau mỏi chân, phải dừng lại nghỉ
– Cơ vùng đùi, cẳng chân teo, lạnh hơn tay. Không có dấu hiệu thiếu máu cấp tính – bán cấp tính chi.
– Khám các cơ quan khác bình thường.
Cận lâm sàng:
– Siêu âm mạch máu và chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch chủ bụng – chậu – chi dưới có thuốc thấy: tắc hoàn toàn động mạch chủ bụng đoạn sát động mạch thận 2 bên xuống động mạch chậu, động mạch đùi chung 2 bên; tuy nhiên vẫn cung cấp tưới máu cho chi dưới. Có nhiều tuần hoàn bàng hệ trong ổ bụng và xuống đùi, có xơ vữa nhẹ động mạch hệ mạch chi dưới.
– Các xét nghiệm và cận lâm sàng khác trong giới hạn bình thường
Hình ảnh phim chụp mạch trước mổ: tắc động mạch chủ bụng sát động mạch thận 2 bên lan xuống động mạch chậu, đùi chung 2 bên, có tuần hoàn bàng hệ
Chẩn đoán:
Hội chứng Leriche, tắc động mạch chủ bụng – chậu – đùi 2 bên
Điều trị bệnh tắc động mạch chủ chậu :
Người bệnh được Phẫu thuật thay đoạn động mạch chủ bụng dưới động mạch thận – chậu – đùi 2 bên bằng mạch nhân tạo
Sau mổ người bệnh tiến triển tốt, ra viện sau mổ 8 ngày.
Hình ảnh phim chụp mạch sau mổ
Người bệnh khám lại sau phẫu thuật 1 tháng: ăn uống, đi lại bình thường, không đau chân, vết mổ liền tốt, động mạch chày trước và chày sau bắt được, siêu âm động mạch chủ bụng, chi dưới thông tốt. Người bệnh và người nhà rất hài lòng.
Tài liệu tham khảo
- Leriche R and Morel A. The syndrome of thrombotic obliteration of the aortic bifurcation. Ann Surg 1948; 127:193–206.
- Mahmoud Assaad, Sunit Tolia and Marcel Zughaib. Leriche syndrome: The inferior mesenteric artery saves the lower extremity. SAGE Open Medical Case Reports 2017. Volume 5: 1–3
BSNT. Dương Xuân Phương – Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực – Trung tâm Tim mạch
